گزارشگران فوتبال مثل میخ روی اعصاب

گزارش بازی‌های فوتبال این روزها به یکی از مشاغل حساس تبدیل شده و مردم خیلی ریزبینانه اظهارات نفراتی را که ٩٠ دقیقه در جریان یک مسابقه به جز گزارش فوتبال، گاهی اوقات نظرات شخصی‌شان را ارایه می‌دهند، دنبال می‌کنند. اخیرا شاهد واکنش تند فوتبال‌دوستان به این نوع گزارش‌ها بوده‌ایم و حتی کار به توهین در شبکه‌های اجتماعی نیز کشیده شده است. هواداری که به موفقیت تیمش دل بسته، وقتی صحبتی مخالف علایقش را از زبان گزارشگر می‌شنود، شدیدا تحریک شده و به این اتفاقات واکنش نشان می‌دهد.

آبی یا قرمز؟

از سالیان دور گمانه‌زنی درباره علاقه گزارشگران بازی‌های تهران مطرح فوتبال به یکی از ٢ تیم محبوب پایتخت رواج داشته و اخیرا با هر کلامی که خوشایند هواداران یک تیم نیست، آنها گزارشگر مورد نظر را علاقه‌مند به تیم حریف عنوان می‌کنند؛ مثلا عادل فردوسی‌پور را چند سالی است هواداران فوتبال به پرسپولیسی ‌بودن می‌شناسند؛ اگرچه او تلاش می‌کند بی‌طرف بودنش را در گزارش‌هایش نشان دهد. همچنین مزدک میرزایی که متهم به طرفداری از استقلال می‌شد، اخیرا شاهد هجمه هواداران این تیم قرار گرفته است که معتقدند دایما درحال ایراد گرفتن از تیمشان است. این مسأله بعد از دیدار استقلال و گسترش‌فولاد باعث شد خیلی از هواداران تیم آبی‌پوش پایتخت به صفحه شخصی میرزایی حمله کرده و به او توهین کنند. نمونه‌های مشابه زیادی در سال‌های اخیر وجود دارد که باعث شد رنگ مورد علاقه گزارشگران فوتبال به نوعی فاش شود.

شهرستانی‌ها؛ هوادار یا گزارشگر؟

یکی از موارد عجیب که به نظر می‌رسد هیچ‌وقت تغییر نخواهد کرد، گزارش یکطرفه از سوی گزارشگرانی است که بازی‌های تیم‌های شهرستانی را مقابل تیم‌های استقلال و پرسپولیس گزارش می‌کنند. از لحن گزارشگران شهرستان‌ها به خوبی می‌توان فهمید که آنها خواهان پیروزی تیم منتسب به شهر خود هستند؛‌ درحالی‌که گزارش این بازی از شبکه ملی و حتی شبکه‌های بین‌المللی نیز پخش می‌شود. این اتفاق درحالی رقم می‌خورد که در بازی‌های پخش مستقیم تهران کمتر شاهد چنین اتفاقی هستیم و گزارشگران پایتخت از سرخابی‌ها حمایت یک‌طرفه‌ای ندارند.

وقتی کارشناس می‌شوند

یکی از نکاتی که باعث شده بارها مربیان و بازیکنان نیز به گزارشگران تلویزیونی حمله کنند، نظرات فنی و کارشناسی آنها در طول گزارش بازی است. حتما به یاد دارید که در مصاحبه‌های بعد از بازی، مربی یا بازیکنی که شنیده گزارشگر از او انتقاد کرده یا ایراد فنی گرفته، از جملات تندی در حرف‌هایش استفاده می‌کند. به راستی اما ماهیت گزارش یک بازی فوتبال چیست؟ در تمام دنیا گزارشگری خیلی حرفه‌ای‌تر دنبال می‌شود و به جز شبکه‌های هواداری گزارشگر حق ندارد ایراد فنی بگیرد و از یک تیم خاص حمایت کند. این هم شاید به خاطر آموزش‌های اصولی‌تر و فیلترهای بیشتر برای حضور این افراد در تلویزیون است.

چراغپور:  گزارشگران دانش فنی ندارند

جلال چراغپور، کارشناس فوتبال کشورمان درباره انتقاداتی که به کار گزارشگران فوتبال می‌شود، به «شهروند» می‌گوید: «بیش از ٩٠‌درصد از مواردی که فوتبال می‌بینم، صدای تلویزیون را می‌بندم چون اظهارنظرهای گزارشگران باعث می‌شود عمق فنی بازی را متوجه نشوم. حتی خیلی از این افراد مسیر بازی را با صحبت‌های ضدونقیض خود برای یک مخاطب تغییر می‌دهند. دوست ندارم این را بگویم اما متاسفانه اکثر گزارشگران فعلی صداوسیما از دانش فنی بالایی برخوردار نیستند و با اطلاعات غلطی که به مردم می‌دهند، فوتبال را به بیراهه می‌برند. یک نمونه از اظهارات فنی گزارشگران درباره پست‌های فوتبال است که اکثرا اشتباه است. از سوی دیگر برخی اصرار دارند مسائل خانوادگی و اجتماعی بازیکنان را به بینندگان بازگو کنند، درحالی‌که کار یک گزارشگر باید شرح حالی از آن چیزی باشد که در زمین رخ می‌دهد.» او صحبت‌هایش را این طور ادامه می‌دهد: «برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی صداوسیما باید چارچوب‌هایی را قرار دهد و بزرگان این عرصه جلسات کارشناسی برگزار کنند. دیدیم که فلان گزارشگر از تیم صدر جدولی ٢٠ ایراد فنی می‌گیرد. من یک سوال دارم مگر می‌شود تیمی که ٢٠ هفته صدرنشین است، ‌برنامه‌ای برای یک بازی نداشته باشد؟ در پایان این را بگویم که فوتبال به گزارشگران و پاره‌ای از برنامه‌های ورزشی تلویزیون حساس شده و باید هر چه سریع‌تر این موضوع جمع‌وجور شود.»

نگاه کارشناسی بهرام شفیع

بهرام شفیع، گزارشگر باسابقه صداوسیما در واکنش به هجمه‌ای که علیه گزارشگران فوتبال به وجود آمده به «شهروند» می‌گوید:  «با شناختی که از گزارشگران فعلی شبکه ورزش، شبکه ٣ و شبکه‌های رادیویی دارم، معتقدم اکثر آنها به تیم خاصی منتسب نیستند و علت اصلی‌اش نیز این است که وقتی وارد این حرفه می‌شوی، باید تمام علایقت را کنار بگذاری. شاید به صورت محدود افرادی هم باشند که گزارش می‌کنند و گرایش به تیم خاصی دارند اما این اتفاق بیشتر در گزارش بازی‌های خارجی رخ می‌دهد. البته در شهرستان‌ها خیلی بیشتر یافت می‌شود و همکاران ما در شهرهای مختلف متعصبانه از تیم‌های شهر خود طرفداری می‌کنند؛ به‌ویژه زمانی که با تیم‌های تهرانی مسابقه دارند.» وی با اشاره به هجوم هواداران به گزارشگران در شبکه‌های اجتماعی می‌افزاید: «اگر اعتراضی هم باشد، این راهش نیست. البته این روزها مد شده که هر فردی اعتراضش را در فضای مجازی و به شکلی نه چندان جالب مطرح می‌کند. من هم قبول دارم که باید خط‌کشی برای انتخاب گزارشگر یک مسابقه جدی‌تر باشد و فردی که انتخاب می‌شود،‌ نباید در کار مربی و بازیکن دخالت کند. گزارشگران تازه‌وارد باید بدانند که مشهور بودن با محبوب بودن کاملا متفاوت است و فاصله آنها می‌تواند فقط یک جمله باشد.»

این بار هم تعاملی در کار نیست

ظاهرا قرار نیست میان صداوسیما و فوتبال در هر زمینه‌ای تعامل ایجاد شود. از بحث حق پخش گرفته تا گزارش یک مسابقه فوتبال، باعث فاصله گرفتن فوتبال و تلویزیون شده است. گزارشگران باید درک کنند که کارشان هر چند شاید به اندازه حساسیتش درآمد کافی نداشته باشد، اما روی ذهن مردم و حتی مسیر فوتبال کشور تاثیرگذار است. گاهی اوقات شاهد بودیم که گزارشگران کنترل خود را از دست داده و از کلماتی استفاده می‌کنند که به مزاج هیچ‌کدام از فوتبال‌دوستان خوش نمی‌آید و باعث ایجاد پالس‌های منفی علیه خودشان می‌شود.