لیگ دسته اول آلمان در کنار لیگ هاى انگلستان، ایتالیا و اسپانیا از قدرتمندترین لیگ هاى اروپا محسوب مى شود. اگرچه فدراسیون فوتبال آلمان و تیم ملى این کشور، بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارند اما از عمر بوندس لیگا تنها ۴۶ سال مى گذرد. تا سال ۱۹۶۳ که لیگ سراسرى فوتبال آلمان به راه افتاد، ۵ لیگ منطقه اى در این کشور وجود داشت که قهرمانان آنها براى به دست آوردن عنوان قهرمانى باشگاه هاى آلمان به پیکار هم مى رفتند. اگر چه در سال ،۱۹۳۲ یعنى پیش از روى کار آمدن رژیم نازى، فلیکس لینه مان، رئیس فدراسیون فوتبال آلمان در آن وقت، راه اندازى یک لیگ سراسرى در این کشور را پیشنهاد کرده بود اما فدراسیون هاى منطقه اى این کشور پیشنهاد او را رد کردند، تا اینکه سرانجام در دهه ۶۰ میلادى این رؤیا تحقق یافت.
نخستین سال ها
باید اعتراف کرد که در مقایسه با کشورهایى چون ایتالیا، اسپانیا و انگلستان راه اندازى یک لیگ سراسرى در آلمان بسیار دیر صورت گرفت و شاید هم یکى از دلایل موفقیت کم باشگاه هاى آلمانى در رقابت هاى اروپایى تا پیش از سال ۱۹۶۳ همین بوده باشد. درخور توجه آنکه تیم پرآوازه بایرن مونیخ در نخستین فصل بوندس لیگا، جزو تیم هاى دسته اولى نبود و تنها تیمى که از آغاز تأسیس بوندس لیگا تا کنون در این لیگ حضور دارد، هامبورگ است. سوت نخستین دیدار بوندس لیگا روز ۲۴ اوت ۱۹۶۳ زده شد. ۵۸ ثانیه از به صدا درآمدن سوت بازى نگذشته بود که تیمو کنتسکا از بوروسیا دورتموند، نخستین گل تاریخ بازى هاى لیگ دسته اول فوتبال آلمان را به ثمر رساند. عنوان قهرمانى نخستین فصل را که با حضور ۱۶ تیم برگزار شد، تیم کلن از آن خود کرد. در۵ فصل نخست، هر بار یک تیم قهرمان بوندس لیگا مى شد و هیچ قهرمانى از پس دفاع از مقامش برنیامد. از سال ،۱۹۶۵ تعداد تیم هاى دسته اولى لیگ فوتبال آلمان، از ۱۶ به ۱۸ تیم افزایش یافت.
دوئل غرب و جنوب
در سال هاى ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۷ از اواخر دهه ۶۰ تا اواخر دهه ۷۰ میلادى، وضعیتى فوق العاده در لیگ دسته اول آلمان حاکم بود، چرا که ۲ تیم حرف اول را در رقابت هاى آن سال ها مى زدند: یکى بایرن مونیخ که تا به امروز موفق ترین باشگاه آلمان و یکى از معروف ترین باشگاه هاى دنیا شمرده مى شود و دیگرى بوروسیا مونشن گلادباخ که برخلاف بایرن مونیخ، فراز و نشیب هاى زیادى را پشت سر گذاشته و هم رسیدن به قله اروپا و هم تلخى حضور در لیگ دسته دوم آلمان را تجربه کرده است. در بین سال هاى ۱۹۶۹ تا ،۱۹۷۷ بایرن مونیخ ۴ بار عنوان قهرمانى را از آن خود کرد و بوروسیا مونشن گلادباخ نیز ۵ بار این عنوان را به دست آورد. مونیخى ها حتى در طى سال هاى ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۴ موفق شد، ۳ بار پیاپى قهرمان بوندس لیگا شوند. ناگفته نماند که بازیکنان این ۲ باشگاه، از جمله گونتر نتسر، فرانتس بکن بائر، گرد مولر، سپ مایر و یوپ هاینکس در تیم ملى فوتبال آلمان هم حرف اول را مى زدند. قهرمانى اروپا در سال ۱۹۷۲ و عنوان قهرمانى جهان در سال ۱۹۷۴ شاهدى بر برترى و قدرت نمایى فوتبال آلمان در دهه ۷۰ میلادى است. در حالى که آخرین موفقیت بزرگ بوروسیا مونشن گلادباخ به ۳۱ سال پیش و قهرمانى بوندس لیگا به سال ۱۹۷۷ برمى گردد، بایرن مونیخ توانسته است، روز به روز جایگاهش را در لیگ دسته اول فوتبال آلمان و نیز فوتبال اروپا مستحکم تر سازد.
سال هاى ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۰ و حضور موفق تیم هاى شمالى
رقابت بایرن مونیخ و مونشن گلادباخ درواقع پیکار جنوب و غرب آلمان بود. در بین سال ها ى ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۰ بوندس لیگا بیش از همه صحنه دوئل باشگاه هاى شمال و جنوب آلمان بود. بایرن مونیخ و اشتوتگارت از تیم هاى جنوب آلمان بودند که توانستند در این سال ها موفق باشند و تیم هاى هامبورگ و وردربرمن نیز از تیم هاى شمال این کشور بودند که در چند فصل موفق به فتح قله لیگ دسته اول آلمان شدند. در دهه ۸۰ میلادى، تماشاچیان کمترى راهى ورزشگاه ها مى شدند و محبوبیت فوتبال در آلمان نیز رو به کاهش گذاشت. یکى از دلایل مهم این روند منفى، انتقال چند ستاره فوتبال آلمان به باشگاه هاى خارجى بود. جنجالى ترین نقل و انتقال آن زمان، پیوستن کارل هاینس رومنیگه از بایرن مونیخ به اینتر میلان در سال ۱۹۸۴ بود. میلانى ها براى به خدمت درآوردن این مهاجم آلمانى ده و نیم میلیون مارک معادل پنج و نیم میلیون یورو به حساب بایرن مونیخ واریز کردند.
دهه ۹۰ میلادى و وحدت ۲ آلمان
آغاز دهه نود میلادى براى آلمانى ها خوش یمن بود. یکى آن که تیم ملى فوتبال آلمان توانست در جام جهانى ۱۹۹۰ ایتالیا، به عنوان قهرمانى جهان دست یابد و دیگر آن که در همان دوران وحدت ۲ آلمان صورت گرفت. در سال ۱۹۹۱ فدراسیون هاى فوتبال آلمان غربى و آلمان شرقى سابق به هم پیوستند. در نخستین فصل بوندس لیگا که بعد از وحدت ۲ آلمان برگزار شد، تیم هاى دینامو درسدن و هانزا روشتوک از آلمان شرقى سابق هم در کنار ۱۸ تیم بوندس لیگا قرار گرفتند. این تنها بارى بود که رقابت هاى لیگ دسته اول آلمان با شرکت ۲۰ تیم برگزار شد. در دهه ۹۰ میلادى، در مجموع ۵ تیم مختلف توانستند عنوان قهرمانى بوندس لیگا را به دست آورند. اگر چه بایرن مونیخ در دهه یادشده حضورى برجسته داشت اما باید به درخشش بروسیا دورتموند نیز اشاره کرد که در سال هاى ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ ۲، بار پیاپى قهرمان بوندس لیگا شد و از آن گذشته در سال ۱۹۹۷ عنوان قهرمانى لیگ قهرمانان اروپا و قهرمانى باشگاه هاى جهان را از آن خود کرد. یکى از رکوردهاى جالب دهه ۹۰ میلادى را باشگاه کایزرسلاترن به جاى گذاشت. این تیم در سال ۱۹۹۷ با رهبرى اتو رى هاگل، سرمربى کنونى تیم ملى یونان از لیگ دسته دوم آلمان به دسته اول صعود کرد و بلافاصله نیز به عنوان قهرمانى بوندس لیگا دست یافت. با شروع قرن بیست و یکم، محبوبیت فوتبال در آلمان دوباره رو به افزایش گذاشت. در سال هاى اخیر، باز هم بایرن مونیخ بوده که در لیگ دسته اول آلمان حرف اول را زده و مى زند. مونیخى ها در عرض ۸ سال گذشته، ۵ بار قهرمان بوندس لیگا شدند و اکنون با داشتن ۲۱ عنوان قهرمانى بوندس لیگا، رکوردار مطلق هستند.
۴۹ باشگاه در ۴۶ فصل
از آغاز تأسیس بوندس لیگا تا کنون ۴۹ باشگاه مختلف در جمع دسته اولى هاى آلمان حضور داشته اند که در بین آن تنها باشگاه هامبورگ، بى وقفه در لیگ دسته اول آلمان حضور داشته است. بیشتر این باشگاه ها از شهرهاى بزرگ آلمان هستند و معدود شهرهایى با جمعیتى کمتر از ۱۰۰ هزار نفر وجود دارند که در تاریخ بوندس لیگا تیمى دسته اولى داشته اند. از نظر جغرافیایى، بیشتر باشگاه هاى بوندس لیگا در غرب آلمان فعالیت دارند و کمترین آنها در شرق آلمان. در حال حاضر تنها ۲ تیم انرگى کوتبوس و هرتا برلین به عنوان نماینده شرق آلمان در مسابقه هاى بوند س لیگا حضور دارند.
ورزشگاه هاى ۵ستاره
استادیوم هاى باشگاه هاى بوندس لیگا جزو بزرگ ترین و مدرن ترین ورزشگاه هاى دنیا به شمار مى آیند. ۵ ورزشگاه فوتبال آلمان حتى ۵ ستاره شمرده مى شوند. و از این رو از معیار و کیفیت لازم براى میزبانى دیدار فینال لیگ قهرمانان باشگاه هاى اروپا و مسابقه هاى جام ملت هاى اروپا برخوردارند. به نوشته پایگاه اینترنتى «دویچه وله»بیشتر ورزشگاه هاى فوتبال آلمان در سال هاى گذشته به خاطر برگزارى پیکارهاى جام جهانى ۲۰۰۶ در این کشور، مدرن شده و استاندارد بالایى دارند. سنگین بودن هزینه ساخت یا مدرن سازى ورزشگاه هاى فوتبال سبب شد که در بیشتر موارد، نام استادیوم در ازاى حمایت مالى هنگفت، به شرکت و یا کنسرنى واگذار شود: براى نمونه استادیوم Allianz در مونیخ که با پشتیبانى شرکت عظیم بیمه Allianz ساخته شده است. بزرگترین ورزشگاه فوتبال آلمان به باشگاه بروسیا دورتموند تعلق دارد. در این ورزشگاه عظیم بیش از ۸۰ هزار نفر جاى مى گیرند. ورزشگاه هاى المپیک برلین با ۷۴ و مونیخ با نزدیک به۷۰ هزار نفر گنجایش در رده هاى دوم و سوم قرار دارند. ناگفته نماند که بهاى بلیت بازى هاى بوندس لیگا در مقایسه با بازى هاى لیگ دسته اول ایتالیا و انگلستان به مراتب ارزان تر است.