قصه فوتبال ایران در سال 1393

جام جهانی ۲۰۱۴، جام ملت‌های ۲۰۱۹ آسیا، پایان فصل قبل و آغاز فصل جدید لیگ قهرمانان آسیا، صدرنشینی بین تیم‌های قاره در رده بندی فیفا و ماجرای سربازی فوتبالیست‌ها، از مهم‌ترین اتفاقات فوتبال ایران در سال ۱۳۹۳ بودند.

مهم‌ترین رویداد فوتبال ایران در سال ۱۳۹۳ حضور در جام جهانی بود. تیم ملی ایران که در جام جهانی قبلی حضور نداشت، این بار به عنوان سرگروه در مرحله مقدماتی و با صعود مستقیم، روانه مسابقات شد. شکست‌های پرگل و حتی ایفای نقش در معرفی آقای گل جام جهانی، نکاتی بودند که برخی منتقدان پیرامون تیم ملی مطرح می‌کردند. بخشی از این اظهارات در صداوسیمای ایران نیز بازگو شد.

در عمل اما چنین اتفاقاتی رخ نداد. ایران در اولین دیدارش به مصاف نیجریه رفت. رقابتی با چندین رکورد. این اولین مسابقه جام جهانی بیستم بود که برنده نداشت. اولین امتیاز تیم‌های آسیایی در این رقابت‌ها به دست آمد. تیم ملی ایران طلسم شکنی کرد و برای نخستین بار، اولین دیدارش در جام جهانی را بدون شکست پشت سر گذاشت. مسابقه‌ای که اولین بازی بدون گل خورده ایران در تاریخ جام جهانی هم بود.

شاگردان کارلوس کی‌روش سپس در برابر آرژانتین با یک گل شکست خوردند. مسابقه‌ای که بسیاری از کارشناسان فوتبال، بهترین نمایش تاریخ فوتبال ایران قلمداد کردند. گل آرژانتین را لیونل مسی در دقیقه ۹۱ به ثمر رساند. او در پایان بازی، شجاعت دروازه‌بان تیم‌شان را دلیل پیروزی بر تیم سخت کوش ایران دانست.

حسن روحانی بازی تیم ملی را تحسین کرد. رئیس جمهور ایران در توئیتر خود نوشت:

    «یوزپلنگ‌های ما عالی بازی کردند. این نتیجه شایسته شما نبود، اما تلاش فوق‌العاده‌ای کردید. سرتان را بالا بگیرید».

محمدجواد ظریف‌ وزیر امور خارجه هم در صفحه فیس‌بوک خود نوشت:

    «بچه‌ها در برزیل غوغا کردند. دم‌شان گرم که همه ما را سربلند کردند».

انتقادات گسترده از عملکرد داور مسابقه به خاطر چشم‌پوشی از گرفتن یک ضربه پنالتی به سود ایران و چند مورد بحث‌انگیز دیگر در جریان بازی، از حاشیه‌های این مسابقه بود.

تیم ملی ایران در سومین بازی با نتیجه سه بر یک از بوسنی و هرز‌گوین شکست خورد تا از راه یابی به جمع ۱۶ تیم مرحله دوم باز بماند. گل‌های بوسنی را ادین ژکو، میرعالم پیانیچ و آودیا ورسایوویچ به ثمر رساندند. گل ایران را رضا قوچان‌نژاد وارد دروازه حریف کرد تا این تیم جام بیستم را بدون گل زده ترک نکند.

در مراسم معرفی برترین‌های فوتبال آسیا به میزبانی فیلیپین، علی کفاشیان مانند سال قبل، دست خالی به تهران برگشت. فوتبال ایران نصیبی از عناوین و جام‌های توزیع شده نبرد، آن هم در حالی که در رده بندی فیفا، رتبه نخست آسیا را در اختیار داشته و هم چنان نیز در همین جایگاه است.

سهم ایران، فقط یک عنوان در بخش فوتسال بود که به اصغر حسن‌زاده تعلق گرفت. او به عنوان بهترین فوتسالیست سال ۲۰۱۴ آسیا معرفی شد. در فوتبال، آخرین بازیکن ایرانی که مرد سال آسیا شده علی کریمی است که سال ۲۰۰۴ این عنوان را نصیب خود کرد.

ایران در جام ملت‌های آسیا در گروه سوم با سه پیروزی متوالی صدرنشین شد. بحرین، قطر و امارات سه تیمی بودند که مغلوب هم بازیان جواد نکونام شدند. درخشش بازیکنان جوانی مانند مرتضی پورعلی گنجی و سردار آزمون، هم چنین آزمایش موفق وریا غفوری در سمت راست و وحید امیری در سمت چپ، از تغییرات مثبت در ترکیب تیم ملی نسبت به جام حهانی بود.

ایران در دور یک چهارم نهایی به مصاف تیم دوم گروه چهارم رفت. ایران و عراق پیش از جام ملت‌ها در دیداری دوستانه به مصاف هم رفتند که شاگردان کارلوس کی‌روش با گل سردار آزمون از سد رقیب سنتی گذشتند. این بار اما فضای مسابقه و نتیجه آن، با دیدار پیشین متفاوت بود.

بازی با عراق در مرحله یک‌چهارم نهایی در پایان ۱۲۰ دقیقه با تساوی سه بر سه به پایان رسید تا کار به پنالتی‌ها کشیده شود. ضرباتی که رای به صعود عراق داد.

در متن بازی و در دقیقه ۴۳ مهرداد پولادی با دریافت کارت زرد دوم اخراج شد. سعید مظفری‌زاده کارشناس داوری با انتقاد از قضاوت بنجامین ویلیامز گفت:

    او تاثیرگذارترین چهره این بازی بود.

کارشناسان استرالیایی برنامه ویژه جام ملت های آسیا در کشور محل برگزاری نیز ویلیامز را دلیل حذف ایران دانستند.

کنفدراسیون آسیا فضاوت داور را تایید کرد اما در عین حال، او را که قرار بود برای داوری در لیگ قهرمانان آسیا به اهواز بیاید، تغییر داد.

جذاب‌ترین صحنه این بازی برای هواداران ایران دقیقه ۱۱۹ بود که قوچان‌نژاد با ضربه سر، بازی را مساوی کرد تا کار به ضربات پنالتی کشیده شود. اولین ضربه را احسان حاج صفی زد و توپ از بالای دروازه راهی اوت شد. هشتمین پنالتی را هم وحید امیری نواخت که با وجود فریب دروازه‌بان، ضربه زمینی او به تیر عمودی عراق خورد و گل نشد.

از طرف مسئولان برگزاری مسابقات لوح یادبودی به سرمربی ایران اهدا شد. کی‌روش با ناراحتی لوح را پس داد و گفت:

    «بهتر است این هدیه را به داور بدهید. اگر بخواهم صحبت کنم باید به ۳۴ سال مربی گری‌ام پایان دهم. در جام جهانی نیز همه دیدند با ناداوری مقابل آرژانتین باختیم. اگر لازم باشد زانو می‌زنم در چمن و از کنفدراسیون آسیا سوال می‌کنم این چه قضاوتی بود. آیا ویلیامز امشب راحت می‌خوابد؟»

فدراسیون فوتبال ایران هم اعلام کرد نتیجه بازی تغییر خواهد کرد و به خاطر محرومیت علا عبدالزهرا، ۰-۳ به سود ایران خواهد شد، زیرا نمونه تست دوپینگ او در آزمایشگاه کلن مثبت اعلام شده بود. اما دو روز خبرسازی رسانه‌ای بی‌نتیجه ماند و عبدالزهرا حتی در برابر کره جنوبی هم به میدان رفت.

نمایندگان عراق در جلسه کمیته انضباطی AFC گفتند حکم و ابلاغیه‌ای از فیفا یا هر نهاد دیگری مبنی بر محرومیت عبدالزهرا دریافت نکرده‌ایم.

فوتبال ایران در یک‌چهارم نهایی حذف شد، اما در نظرسنجی برنامه ۹۰ که بیش از دو میلیون نفر شرکت کردند، کارلوس کی‌روش با ۸۸ درصد آرا رضایت اکثریت هواداران فوتبال ایران را برای ادامه فعالیت در تیم ملی جلب کرد.

تیم ملی ایران با وجود حذف از جام ملت‌ها، ضمن حفظ رتبه نخست تیم‌های آسیایی، با ده پله صعود نسبت در رده چهل و یکم رده‌بندی جهانی قرار گرفت. تیم‌های مطرحی چون سوئد، نیجریه، ترکیه و کامرون پایین‌تر از ایران قرار گرفتند. اهمیت رده بندی فیفا، با ایفای نقش مستقیم در قرعه کشی مرحله مقدماتی جام جهانی دوچندان شده است.

در لیگ قهرمانان ۲۰۱۴ آسیا هیچ یک از نمایندگان ایران موفق به صعود به مرحله یک‌چهارم نهایی نشدند. استقلال، تراکتورسازی و سپاهان در مرحله گروهی حذف شدند و فقط فولاد خوزستان صعود کرد، اما این تیم هم در دو بازی رفت و برگشت، نتوانست السد قطر را از پیش رو بردارد.

فصل ۲۰۱۵ در حالی آغاز شد که پرسپولیس برخلاف لیگ برتر، نمایشی موفق ارائه کرد و با دو پیروزی بر لخویا از قطر و بنیادکار ازبکستان، شروعی درخشان داشت و موفق‌ترین نماینده ایران در دو هفته نخست بازی ها بود.

تغییر مدیرعامل‌های دو باشگاه پرسپولیس و استقلال، تغییر نایب رییس و دبیر فدراسیون فوتبال، تغییر سرمربی تیم ملی امید، تغییرات مکرر کادر فنی و مدیریتی در اکثر باشگاه‌ها در سال ۹۳، از نشانه‌های بارز بی ثباتی و نداشتن فرصت برای برنامه ریزی طولانی مدت در ساختار فوتبال ایران است.

ادامه روند کاهش چشم گیر تماشاگران در ورزشگاه‌ها، ناکامی تیم المپیک ایران در بازی های آسیایی اینچئون آن هم با شکست پرگل مقابل ویتنام و توقف در برابر قرقیزستان، هم چنین ناکامی در کسب میزبانی جام ملت‌های ۲۰۱۹ آسیا و هشدار سپ بلاتر مبنی بر راه دادن زنان به ورزشگاه‌های ایران نیز در فهرست ماجراهای مهم یک سال اخیر قرار می‌گیرد.

در سالی که گذشت، انصراف ناگهانی علی کریمی از مربی گری در تیم ملی در آستانه جام ملت‌های آسیا، رسیدن جواد نکونام به رکورد ۱۴۹ بازی ملی علی دایی و زندانی شدن محمد مایلی کهن در پی شکایت علی دایی نیز خبرساز شد.

تعویق مکرر واگذاری پرسپولیس و استقلال به مردم، مانند شکایت‌های امیر قلعه‌نویی از نکونام، حسین کعبی و عادل فردوسی‌پور، همین‌طور بازگشت محسن قهرمانی داور محروم به عرصه قضاوت و سوت زدن او در لیگ استان خراسان جنجالی بود.

اتهام جعل اسناد برای معافیت سربازی ۵۰ فوتبالیست هم مدتها در رسانه‌های مختلف بازتاب داشت و تبعات این ماجرا هم چنان ادامه دارد. ستاد کل نیروهای مسلح از جعلی بودن مدارک منجر به صدور کارت معافیت سربازی برای برخی بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران خبر داد. سایر بازیکنان هم در باشگاه‌های حرفه‌ای فعالیت داشتند.

غیر از بختیار رحمانی کاپیتان فولاد خوزستان و سعید حلافی از بازیکنان حاضر در لیگ برتر و علی حمودی که زودتر از بقیه نامشان مطرح و تخلف‌شان احراز شد، مهرداد پولادی بهترین بازیکن ایران در جام جهانی، حسین ماهینی از دیگر مسافران برزیل، سروش رفیعی عضو تیم ملی ایران در جام ملت های آسیا هم در لیست متهمین بودند. آن ها تا پایان فصل، حتی از بازی در تیم‌های نظامی هم منع شدند.

به نظر شما مهم ترین اتفاقی که در سال ۱۳۹۳ در فوتبال ایران افتاد، چه بود؟