نخستین باری که ایران و عراق در جام ملت های آسیا در برابر هم قرار
گرفتند به سال 1972 بازمی گردد. این اولین مسابقه از پنج نبرد دو تیم در
جام ملت ها محسوب می شود.
ایران و عراق در حالی در مرحله گروهی جام ملت های تایلند(1972) همگروه
شدند که در آن زمان با توجه به مسایل سیاسی بین دو کشور، کری های فراوانی
نیز بین بازیکنان دو تیم وجود داشت. حدود یک دهه قبل، ناصرحجازی درباره شب
قبل از مسابقه دو تیم چنین گفت: بازیکنان ایران برنامه منظمی برای خواب و
بیداری نداشتند و هر وقت دوست داشتند، از اردوی تیم ملی به نقاط مختلف
بانکوک می رفتند. دروازه بان عراق با دیدن شرایط بازیکنان ایران به من گفت،
با این شرایط می خواهید ایران را ببرید؟! در پاسخ همایون بهزادی را به او
نشان دادم و گفتم: همین یک نفر برای برد ایران مقابل عراق کفایت می کند.
فردا بهزادی سه گل به عراق می زند!
بر اساس این گزارش مسابقه 9 می 1972 با سه گل به سود ایران خاتمه یافت و
حسین کلانی اولین هت تریک تاریخ جام ملت ها را در این بازی انجام داد؛ آن
هم با سه پاس گل بهزادی.
چهار سال بعد، دو تیم بار دیگر در دور گروهی جام ملت ها با یکدیگر
همگروه شدند؛ این بار درحضور 50 هزارنفر در ایران. مسابقه دو تیم با دو گل
ناصرنورایی و حسن روشن به سود ایران خاتمه یافت. از نکات جالب توجه این بود
که داور این مسابقه آسیایی نبود؛ ماریان رایوس داوری از یوگسلاوی بود که
توسط AFC برای قضاوت این مسابقه برگزیده شده بود.
پس از آن، دو تیم به مدت بیست سال در جام ملت ها مقابل هم قرار نگرفتند و
دلیل اصلی این امر، عدم صعود عراق به مسابقات 1980، 1984، 1988 و 1992
بود. تقابل ایران و عراق در جام ملت های امارات در شرایطی صورت می گرفت که
پس از پایان جنگ هشت ساله ایران و عراق، دو تیم یک بار در جام صلح و دوستی
کویت به مصاف هم رفتند که مسابقه دو تیم(0-0) خاتمه یافت. در مقادماتی جام
جهانی 1994 هم عراق با نتیجه(2-1) ایران را شکست داد. مسابقه دو تیم در جام
ملت های امارات نیز در روز پنجم دسامبر 1996 در حضور 15هزار تماشاگر
استادیوم المکتوم دوبی برگزار شد. حسام فوزی ناجی در دقیقه 37 اولین گل
عراق را از زاویه بسته وارد دروازه ایران کرد. خالد محمد صبار مدافع عراق
هم در دقیقه 69 گل دوم عراق را به ثمر رساند و تک گل علی دایی در دقیقه 90
تنها اختلاف دو تیم را کاهش داد.
به این ترتیب ایران برای برتری مقابل عراق تا جام ملت های 2000 انتظار
کشید. طی چهار سال، ایران مجددا به یک قدرت بزرگ در فوتبال آسیا بدل شده
بود. دو تیم در روز 18 اکتبر 2000 در حضور 8582 تماشاگر استادیوم صیدا
لبنان مقابل هم قرار گرفتند و سپیدپوشان ایران موفق شدند با گل دقیقه 77
علی دایی رقیب سیاه پوش را پشت سر بگذارند.
از نکات قابل توجه در رویارویی های دو تیم به سال 2007 بازمی گردد. در
25 ژوئن آن سال، ایران در حالی در فینال تورنمنت غرب آسیا مقابل عراق قرار
گرفت که عراق با تیم اصلی خود در آن مسابقات شرکت کرده بود. در حالی که
ایران با تیم دوم خود عازم این رقابت ها شد. بازیکنان تیم دوم ایران موفق
شدند با دو گل حسین بادامکی و هاشم بیک زاده عراق را(2-1) شکست دهند. اما
اندکی بعد همان تیم عراق فاتح جام ملت های آسیا شد و بازیکنان اصلی ایران
از رسیدن به جمع چهار تیم برتر آسیا نیز بازماندند.
آخرین نبرد دو تیم در جام ملت ها به 11 ژانویه 2011 بازمی گردد. در
اولین مسابقه دو تیم در جام ملت های قطر، عراق با گل دقیقه 13 یونس محمود
از سرخپوشان ایران پیش افتاد اما گل های غلامرضا رضایی(42) و ایمان
مبعلی(84) پیروزی را نصیب ایران ساخت تا ایران برای چهارمین بار در جام ملت
ها عراق را از پیش روی بردارد.
نبرد روز 23 ژانویه دو تیم، اولین تقابل دو تیم در مرحله ای غیر از دور گروهی جام ملت ها به شمار می آید.