ر سال 1324 با تاسیس باشگاه دوچرخه سواران
نطفه باشگاه استقلال امروزی بسته شد. در سال 1321 با تاسیس باشگاه شاهین
مسیر تشکیل باشگاه پرسپولیس نیز آغاز شد. این باشگاه در سال 1342 شکل گرفت
اما با آمدن بازیکنان قدیمی شاهین در سال 1346 به این تیم سرانجام نخستین
تیم فوتبال این باشگاه زیر نظر پرویز دهداری شکل گرفت.
پیش از مرور تاریخچه دربی مرور برخی نکات جالب از 44 سال شهرآورد تهران خالی از لطف نیست.
استقلال با 24 برد بیشترین پیروزی در دربی را کسب کرده و پرسپولیس هم فاتح 18 بازی بوده و دو تیم در 33 بازی به تساوی رضایت دادند.
برترین گلزنان دربی: صفر
ایرانپاک از پرسپولیس با 7 گل برترین گل زن تاریخ دربی و البته بهترین
گلزن پرسپولیس در این رویداد تا امروز است. بعد از او حسین کلانی از
پرسپولیس با شش گل قرار دارد. علی جباری و غلامحسین مظلومی از استقلال با 5
گل در رده سوم گلزنان دربی بوده و بعنوان بهترین گلزنان تاریخ استقلال در
این رقابت هم حساب میشوند. مهدی هاشمینسب نیز بازیکنی است که با پیراهن
دو تیم استقلال و پرسپولیس 5 گل در دربی به ثمر رسانده است.
اولینها:
اولین گلزن دربی احمد منشی زاده در دقیقه 8 سومین دیدار دو تیم در روز 13
مرداد سال 1348 بود. اولین داور دربی عبدالله موزون در روز 16 فروردین سال
1347 بود و نخستین کاپیتانهای دو تیم کامبیز جمالی برای استقلال و همایون
بهزادی برای پرسپولیس بودند.
نخستین مربی خارجی در دربی زدراکو رایکوف از یوگسلاوی سابق در دربی سال
1349 و اولین داور خارجی دربی بهادرخان از پاکستان در دومین دربی به تاریخ
بیستم دی ماه سال 1347 بودند. نخستین بازیکن خارجی دربی آلن ویتل انگلیسی
است که در دربی بیست و یکم برای پرسپولیس به میدان رفت. نخستین گلزن خارجی
دربی نیز عیسی ترائوره بازیکن پرسپولیس است که در دربی پنجاه و پنجم و روز
25 مهر سال 1382 دروازه استقلال را گشود.
منشی زاده - نخستین گلزن دربی
بیشترینها: علی پروین
با 20 بازی بیشترین تعداد بازی در دربی را داشته و با احتساب 24 بازی دیگر
بعنوان سرمربی و مدیرفنی و در مجموع 44 حضور بیشترین حضور را در شهرآورد
پایتخت داشته است. محمود خوردبین با حساب دوران فعالیتش بعنوان سرپرست با 48 حضور در دربی از پروین هم جلوتر است. بیشترین کاپیتانی در دیدارهای دربی را علی جباری داشته که از 17 بازی در 11 دیدار کاپیتان استقلال بوده است. او همچنین به همراه کاروحق وردیان و مرحوم ناصر حجازی
با 17 بازی، نفراتی بودند که بیشترین بازی را برای استقلال در دربی انجام
دادهاند. ژاک الونگ الونگ هم با 4 بازی برای هر دو تیم بیشترین حضور را در
میان بازیکنان خارجی در دربی داشته است.
علی پروین و آلن ویتل
محمد صالحی و محسن ترکی با 5 قضاوت در دربی بیشترین قضاوت را در این
رویداد انجام دادهاند که احتمال دارد ترکی بخت ثبت این رکورد به نام خودش
را پیدا کند. اکبرکارگرجم در 15 بازی
متوالی استقلال مقابل پرسپولیس حضور داشته تا رکورددار بیشترین حضور
متوالی شود. این مدافع از دربی پنجم تا نوزدهم به عنوان مدافع ثابت در
ترکیب استقلال حضور داشت. کارگر جم 16 بار در دربی به میدان رفته است.
اکبر کارگر جم
دربی بیست و ششم که در روز 15 مهر 62 انجام شد بیشترین تعداد تماشاگر را
داشت. در این بازی 120 هزار تماشاگر در استادیوم آزادی نظاره گر جدال دو
تیم معروف پایتخت بودند، به طوری که در کنار زمین و بالای نورافکنها نیز
تماشاگر نشسته بود. در این بازی استقلال با گل پرویز مظلومی يک -صفر به
پیروزی رسید. پرویز مظلومی رکورد
بیشترین برد متوالی در دربی بعنوان سرمربی را نیز در کارنامه خود دارد. او
در چهار دیدار متوالی با استقلال در این رویداد پیروز شد.
پرتماشاگرترین دربی - سال 1362
رکورد بیشترین برد برای یک سرمربی در دربی بطور مشترک در اختیار پروین، پورحیدری و رایکوف
است که 6 پیروزی را به نام خود ثبت کردهاند. البته در صورتی که برد
پرسپولیس در ضربات پنالتی را هم به عنوان یک پیروزی محسوب کنیم، علی پروین
با 7 برد رکوردار بیشترین برد در تاریخ دربی است. امیر قلعه نویی سرمربی
استقلال سابقه 5 برد و سه تساوی در دربی را داشته و تاکنون شکست نخورده اما
یحیی گل محمدی نخستین دربی خود بعنوان سرمربی پرسپولیس را تجربه میکند.
سال 1390 را باید سال ثبت رکوردهایی جدید در دربی دانست که بیشتر آن هم
به سود استقلال رقم خورده است. رکورد بیشترین دربی در یک سال با 5 دربی در
سال 90 رقم خورد که دربیهای 70 تا 74 در این سال برگزار شد. رکورد بیشترین
برد دربی در یکسال با سه برد در دربیهای 70، 71 و 73 برای استقلال رقم
خورد. همچنین رکورد بیشترین گل زده در یک سال با 10 گل در اختیار استقلال
است.
خشنترین بازی:
فارغ از دیدارهای جنجالی دو تیم که به دعوا کشیده شده، دربی چهل و پنجم
یعنی دیدار برگشت دو تیم در لیگ آزادگان سال 77، پرکارت ترین دربی پایتخت
بوده است. در این بازی که با تساوی یک بر یک تمام شد، عبدالرحمن الزید داور
عربستانی 7 کارت زرد و 3 کارت قرمر به بازیکنان دو تیم نشان داد. حسن زاده
و تقوی از استقلال و سعداوی از پرسپولیس اخراجیهای این بازی بودند. ضمن
آنکه دربی چهل و هفتم در سال 78 نیز با اخراج نادر محمدخانی و اسماعیل
هلالی تبدیل به یکی از دربیهای پر حرف و حدیث شد.
دربی معروف 9 نفره در سال 78
هت تریک: تنها دو بازیکن در دربی موفق به هت تریک شدند که هر دو نیز پرسپولیسی هستند. همایون بهزادی در دربی معروف شهریور 52، سه بار دروازه استقلال را گشود و ایمون زاید در دربی هفتاد و چهارم توانست با انجام سریعترین هت تریک دربی ظرف 9 دقیقه اولین خارجی و دومین رکورددار هت تریک در دربی لقب بگیرد.
همایون بهزادی رکورد هت تریک در دربی را 38 سال در اختیار داشت
سریعترین و دیرترین گل: در مقابل هت تریک پرسپولیسیها، سابقه سریعترین گلزنی دربی در اختیار علی سامره
است که به روایتی در ثانیه 30 و به روایتی دیگر در ثانیه 48 دربی پنجاه و
سوم به ثمر رسید، این دیدار در نهایت با تساوی یک بر یک خاتمه یافت.
علی سامره زننده سریعترین گل دربی
دیرترین گل در زمان عادی بازی را نیز پیروز قربانی در دقیقه 93 دربی پنجاه و هشتم به ثمر رساند تا سبب برتری 3 بر 2 استقلال شود و دیرترین گل در وقتهای اضافه را اسماعیل شریفات، دقیقه 105 دربی هفتاد و سوم در جام حذفی به ثمر رساند تا این بازی سه بر صفر به سود آبی پوشان پایتخت تمام شود.
شکست ناپذیران دربی: احمدرضا عابدزاده شکست
ناپذیرترین چهره دربی است. عابدزاده 5 بار درون دروازه استقلال ایستاد و 8
بار نیز دروازه بان پرسپولیس بود که در این 13 بازی با برد یا تساوی میدان
را ترک کرد. (در دربی سی و هشتم که 30 دی ماه 73 برگزار شد و عابدزاده
درون دروازه پرسپولیس بود، بازی در با تساوی 2 بر 2 ادامه داشت که بعد از
هجوم تماشاگران 3 بر صفر به سود استقلال اعلام شد.) البته عابدزاده در این
13 بازی، 11 گل دریافت کرد. مهدی مهدوی کیا که به گفته خودش در آخرین فصل
فوتبالیاش قرار دارد اگر در دربی هفتاد و ششم به میدان برود و تیمش مغلوب
نشود با شش دربی بدون شکست میتواند وارد باشگاه شکست ناپذیرهای دربی شود.
دربی خارج از تهران:
دربی سی و نهم در 7 بهمن سال 1373 به دلیل محرومیت دو تیم در بندرعباس و
دربی پنجاه و سوم در 20 دی سال 1381 به دلیل آماده نبودن ورزشگاه آزادی در
تبریز برگزار شد.
خداحافظی در دربی: جعفر
کاشانی در سال 1351، محمد دادکان در سال 1361 و فرشاد پیوس در سال 1376
بازیکنان سرخپوش بودند که در دربی از فوتبال خداحافظی کردند.
جوانترین و مسنترین مربیان دربی: وطنخواه 32 ساله در دربی هفدهم در سال 54 روی نیمکت سرخپوشان بود. پروین نیز در دربی 59 هدایت پرسپولیس را برعهده داشت وی 59 سال سن داشت. مصطفی دنیزلی نیز در 62 سالگی پرسپولیس را در دربی هفتاد و چهارم به برتری 3 بر 2 رساند.
جوانترین گلزن: مهدی مهدویکیا در
20 تیر 1376 و در دربی چهل و سوم با سن 19 سال و 353 روز در دقیقه 71
دومین گل تیمش را به ثمر رساند و جوانترین گلزن دربی تاکنون لقب گرفته
است. این دیدار با برتری سه بر صفر پرسپولیس خاتمه یافت.
مهدوی کیا جوان ترین گلزن دربی
داوران جام جهانی در دربی: توفیق
بهرامف، جک تیلور و ساندروپول داورانی هستند که در فینال جام جهانی قضاوت
کرده و داور دربی هم بودهاند. مارکوس مرک آلمانی و روبرتو روزتی ایتالیایی
داورانی هستند که با سابقه قضاوت در جام جهانی، دربی را نیز قضاوت کردند.
ساندرو پل در فینال جام جهانی 1994
ضارب داوران:
عزیز اصلی دروازه بان تیم پرسپولیس صاحب یک رکورد ویژه در دربی است. او
تنها بازیکنی بوده که به دو داور، ابوالقاسم حاج ابوالحسن در سال 1348 و
مرحوم ارشد برازنده در سال 1349 سیلی زده است!
عزیز اصلی
راز داوران عرب: در 9 دیداری که داوران عربی در دربی سوت زده اند ، پرسپولیس 4 بار موفق به برد شده و 5 بار هم به تساوی دست یافته است.
این داوران معال کیالی، محمود الرفاعی، محمدکوسا، عمدمهنا و رحمان الزید
هر کدام یکبار و جمال الشریف و سعدکمیل از کویت هر یک دوبار بودهاند.
بازیکنان سرخابی:
داریوش مصطفوی، جواد الله وردی، غلامرضا فتح آبادی، شاهرخ بیانی، سعید
عزیزیان، امیر موسوی نیا، منصور رشیدی، خسرو پارسا، بیوک وطنخواه، قلیچ
خانی، اکبر افتخاری، بهمن نوروزی، علیرضا دلیخون، احمدرضا عابدزاده، بهزاد
داداش زاده، مهدی هاشمی نسب، علیرضا واحدی نیکبخت، علی انصاریان، علی
علیزاده، حوار ملا محمد، محمود کلهر، محمدرضا مهدوی، مجید نامجو مطلق، رضا
احدی، محمدرضا مهرانپور، کوروش شهبازی فر، علی اکبریان، مهدی صالح پور،
داوود سیدعباسی، فراز فاطمی، فرزاد آشوبی، میثم بائو، مهدی شیری و محمد
محمدی بازیکنانی هستند که سابقه پوشیدن پیراهن هر دو تیم را دارند. غلام
وفاخواه، محمود خوردبین، ناصرحجازی، جلال طالبی، جواد زرینچه، داریوش
یزدانی، فرشاد فلاحت زاده، محمود سجادی، مسعود و فریدون معینی و علی لطیفی
بازیکنانی هستند که بعنوان یار قرضی از پرسپولیس یا استقلال به تیم رقیب
رفتهاند.
به گزارش تسنیم، مهدی هاشمی نسب، شاهرخ بیانی و غلامرضا فتح آبادی
بازیکنانی هستند که با پیراهن هر دو تیم موفق به گلزنی در دربی شدهاند.
تعداد گلهای دربی:
در 75 دربی استقلال 72 گل و پرسپولیس 73 گل در دربی به ثمر رساندهاند. سه
دیدار به دلیل درگیری به سود استقلال خاتمه یافته و یکی از پیروزی های
پرسپولیس نیز با برتری 4 بر 2 در ضربات پنالتی به دست آمده است.
پنالتیزنهای دربی: 10
گل در طول زمان 90 دقیقه دربی از روی نقطه پنالتی به ثمر رسیده که سهم
پرسپولیس 6 پنالتی و سهم استقلال 4 بوده است. نکته جالب آنکه شاهرخ بیانی
برای هر دو تیم پرسپولیس و استقلال از روی نقطه پنالتی گلزنی کرده است.
صادق ورمزیار (2 گل)، فرشاد پیوس، محمد نوازی، مهدی هاشمی نسب، علی
انصاریان، بهروز رهبری فرد و هادی نوروزی دیگر پنالتی زنان دربی بودند.
گلهای سی متری دربی: صفر ایرانپاک و علی جباری تنها مردانی بودهاند که در تاریخ دربی از فاصله بیش از 30 متر دروازه حریف را باز کردند.