این دفاعیه کاپیتان است. دفاعیه کاپیتان جواد که حالا دومین بازیکن تاریخ ملی ایران از نظر تعداد بازی های ملی است. ملی پوشی که شاید بتواند رکورد بازی های علی دایی را هم بشکند اما این روزها به شدت از او انتقاد می شود. نکونام در این گفت و گو برای اولین بار به 20 ماه اختلاف شدیدش با افشین قطبی مهر تائید می زند و اولین بار از سرمربی سابق تیم ملی انتقاد می کند. این گفت و گو پر از نکاتی ست که تا قبل از این شایعاتش شنیده می شدند اما رسما همیشه مهر « تکذیب شد» بر آنها می خورد.
سؤال زیاد است، اولین سؤالی که خودت دوست داری از جواد نکونام بپرسی، چیست؟
مسلماً برای همه اهالی فوتبال سؤال است چرا نکونام بد بازی کرد.
پس خودت هم چنین عقیده‌ای داری؟
مگر می‌شود خود آدم نفهمد چه‌کار می‌کند؟ جای شکی نیست من بد بازی کردم و اصلاً در حد انتظار خودم و اهالی فوتبال نبودم اما مهمترین سؤال این است که چرا جواد نکونام در اوج آمادگی روحی، جسمی و تجربی ضعیف ظاهر شد؟
چرا؟
تا دو هفته قبل از جام ملت‌ها در لالیگا داشتم بازی‌هایم را انجام می‌دادم و در آخرین مسابقه اوساسونا مقابل قوی‌ترین تیم جهان یعنی بارسلونا بازی کردم و به گفته کارشناسان لالیگا و تماشاگران اوساسونا، جزو بازیکنان خوب و مؤثر این بازی بودم. حتماً قبول دارید بازی مقابل بارسلونا خیلی سخت‌تر از بازی مقابل قطر، عراق و کره‌شمالی است.
قبول، اما نتیجه‌گیری خودت چیست؟
همین برای همه سؤال است که چرا ناگهان افت کردم. البته این افت فقط شامل حال من نشد و تعداد دیگری از ملی‌پوشان بدنشان خالی کرده بود.
گویا 14، 15 بازیکن دچار سرماخوردگی شدیدی شده بودند.
ایران، کره‌شمالی، عراق و امارات در یک هتل اقامت داشتند اما بیماری سرماخوردگی فقط در اردوی ما شیوع پیدا کرد. حتی از پزشکان سؤال کردم چرا این‌همه مریض داریم که پاسخ دادند بدن‌ها خالی کرده‌‌اند و زمانی که بدن افت می‌کند، مقابل ویروس بیماری ضعیف می‌شود و به همین دلیل حدود 15 بیمار داریم. پزشکان حتی این مسئله را به آقای قطبی انتقال داده بودند اما ایشان قبول نکرده بودند.
برگردیم سر بحث اولمان؛ چرا در این جام پایین‌تر از حد انتظار بودی؟
به من تأکید شده بود وظایف خاصی را انجام بدهم و حق نداشتم جز برای ضربات ایستگاهی از زمین خودمان جلوتر بروم. محدودیت‌های درنظر گرفته شده مرا از روند کاری‌ام خارج کرد به طوری که نمی‌توانستم حتی 50 درصد از کاری که قبلاً انجام می‌دادم را در این دوره انجام بدهم. فیلم بازی‌های قبلی را در جلسات می‌گذاشتند و با فلش شعاع حرکتی مرا مشخص می‌کردند و بارها در همین لحظات به من تأکید شد نباید از فلان شعاع فاصله بگیری و سمت چپ یا راست بروی، مرا در نقطه‌ای حبس کرده بودند و چاره‌ای جز انجام خواسته‌های سرمربی نداشتم.
سرمربیان قبلی تیمملی چه شرح وظایفی برایت مشخص می‌کردند؟
از آقای بلاژویچ، برانکو، قلعه‌نویی، دایی و سایر مربیان سؤال کنید، متوجه می‌شوید که به من می‌گفتند تو هافبک دفاعی هستی اما موقع حمله آزادی هر کاری صلاح می‌دانی، انجام بدهی. شرح وظایف هافبک دفاعی مشخص است. من در کنار این مسئولیت در کارهای هجومی حضور می‌یافتم اما متأسفانه آقای قطبی با خط‌کش فضای حرکتی مرا سانت می‌کرد و می‌گفت در فلان صحنه 20سانتی‌متر از جایی که مشخص کرده‌ام، خارج شده‌ای. حتی مدافعان تیمملی هم از این مسئله رنج می‌بردند. زمین فوتبال در کمترین حالت حدود 6 هزار متر مربع است و در چنین وسعتی نمی‌توان بازیکن را مجاب کرد 20 سانتی‌متر جایش را عوض نکند.
چرا در این خصوص با خود قطبی صحبت نکردی؟
ایشان می‌گفت شما وظایفی که گفتم انجام بده و کاری به بقیه مسائل نداشته باش. من صادقانه می‌گویم آقای قطبی نتوانست از من خوب بازی بگیرد، همان‌طور که از خیلی از بازیکنان نتوانست خوب بازی بگیرد و ناراحتی به‌وجود آورد.
قبل از جام ملت‌ها هم امید زیادی به موفقیت تیم نداشتی.
چون همه‌چیز را از نزدیک لمس کرده بودم، چون تیمملی خوب بازی نمی‌کرد و خود بازیکنان از فوتبالی که انجام می‌دادیم، لذت نمی‌بردند. از بازی تدارکاتی مقابل قطر پیش از شروع جام ملت‌ها تا بازی با کره‌جنوبی اگر فیلم مسابقات را مرور کنید، به یک نتیجه تأسف‌بار درخصوص تعداد موقعیت‌های گل تیمملی دست می‌یابید. 8 بازیکن تیمملی باید دفاع می‌کردند و با 3 نفر که نمی‌توان حمله کرد. در دوره قبلی جام ملت‌ها ما با دو گل از چین عقب بودیم اما توانستیم به آن تیم خوب دو گل بزنیم و از شکست بگریزیم. دیدید که با چه فوتبالی برابر عراق و کره‌شمالی به پیروزی رسیدیم، ضمن اینکه در 10 سال اخیر ما در اکثر بازی‌ها عراق را برده‌ایم. در زمان بلاژویچ هم در تهران و بغداد عراق را بردیم، کره‌شمالی هم در تمام طول تاریخ حتی یک مرتبه نتوانسته مقابل ایران به پیروزی برسد و بهترین نتیجه‌اش تساوی صفر - صفر مقابل ایران در خردادماه پارسال در پیونگ‌یانگ بود. تیم امارات نیز فقط یک‌بار توانست تیم ما را اذیت کند و آن هم پارسال بود و بازی با تساوی یک - یک خاتمه یافت وگرنه همیشه به ایران باخته‌اند. در سطح بازی‌های باشگاهی قاره آسیا نیز نمایندگان امارات با تمام بازیکنان گرانقیمت خارجی‌شان به نمایندگان ایران باخته‌اند. ما در گروه خودمان سه پیروزی به دست آوردیم که حاصل زحمات بچه‌ها بود اما فوتبالی که انجام می‌دادیم، در شأن نام و اعتبار کشورمان نبود. حتی تیم هند مقابل کره‌جنوبی چهار تا برنامه هجومی داشت و یک گل زد اما مربی ما می‌گفت این هفت نفر حق ندارند از زمین خودمان خارج شوند، با احتساب دروازه‌بان می‌شدیم 8 نفر.
بازی با سه هافبک دفاعی چقدر در عملکرد ضعیف تو نقش داشت؟
وقتی تیم با سه هافبک دفاعی پا به میدان بگذارد، یعنی آمده دفاع کند و نبازد و این فرصت برای حریف ایجاد می‌شود تا همه راه‌های هجوم را آزمایش کند. جلوی رحمتی، چهار مدافع و جلوتر از آنها سه هافبک دفاعی داشتیم، خب این نحوه ارنج سرمربی تیم بود و کسی را نداشتیم که توپ را از ما عناصر دفاعی بگیرد و به گردش دربیاورد و برای مهاجمان موقعیت بسازد. شیوه ارنج، تاکتیک و محدوده درنظر گرفته شده برای من یا دو هافبک دفاعی دیگر طوری بود که نمی‌توانستیم در برنامه‌های هجومی حضور مؤثری داشته باشیم و دیدید که تیم کره‌جنوبی چه فضا و زمانی را در اختیار داشت تا همه‌جوره به دروازه‌مان حمله کند. آیا فقط من در حد انتظار نبودم؟ شما هم بازی‌های 10 سال اخیر مرا دیده‌اید و از همین هفته در باشگاهم می‌بینید. خودم خیلی ناراحتم چون برای آبروی من مناسب نبود به آن شکل برای تیمملی بازی کنم اما دست و پایم بسته بود و کاری از دستم برنمی‌آمد.
علت کم‌فروغ بودن مسعود شجاعی چه بود؟
چرا فقط مسعود را مثال بزنیم، همین خلعتبری نصف قدرت تهاجمی تیم ذوب‌آهن است اما چه کسی از این عناصر هجومی برای حمله حمایت کرد؟ چند موقعیت گل برایشان ایجاد شد؟ شجاعی در اسپانیا مقابل بهترین مدافعان جهان بازی می‌کند، اما در تیمملی نمی‌توانست یک شوت بزند چون همه‌چیز تیم ما ایراد داشت. ما در مرحله گروهی با دوندگی و زور بازیکنان برنده شدیم اما برای جدال با تیم حرفهای کره‌جنوبی اتکا به این عوامل جوابگو نبود. برای این بازی نیازمند برنامه درست و تاکتیکی مناسب بودیم.
قطبی که نخواسته بود عناصر دفاعی فقط زیرتوپ بزنند؟
عناصر دفاعی وقتی توپ را بگیرند به هافبک‌ها می‌رسانند تا آنها همراه مهاجمان به هجوم بپردازند اما گفتم که ما هافبک‌ها اجازه نفوذ نداشتیم.
این حرف‌ها بیانگر ضعف یا فقر فنی افشین قطبی است؟
آنالیزور تیمملی در 2 سال گذشته آقای مهرداد خانبان بوده است که جوانی زحمتکش و دوست‌داشتنی و محترم است. ایشان از تمام تمرینات و بازی‌های تیمملی فیلمبرداری می‌کند و به آنالیز فضای حرکتی نفرات می‌پردازد و در اختیار سرمربی قرار می‌دهد. آقای افشین قطبی تا قبل از حضور در فوتبال ایران صرفاً همین فعالیت را در تیم‌های کره‌ای داشتند. باور بفرمایید تمام کسانی که خودشان باعث و بانی حضور قطبی در تیمملی بودند از کار خودشان پشیمان بودند و برایم سؤال بود چرا نگهش داشتند؟
پس چطور او سر از لیگ ژاپن درآورد؟
از صدقه‌سری نام تیمملی ایران. فوتبال ما افت کرده ولی هنوز در قاره نام بزرگی دارد و شخصی که 2 سال سرمربی تیم ایران باشد ناخودآگاه وجاهت می‌یابد، خب کافی است از جانب 4 آژانس هم لانسه شود. یک حرف جالب هم در همین خصوص بگویم، آقای قطبی به 10 نفر قول داده بود آنها را به تیم شیمیزو اس‌پالس ژاپن ببرد. یکی از ملی‌پوشان از من پرسید این آقای قطبی مرا روی نیمکت می‌نشاند ولی می‌گوید تو را با خودم می‌برم ژاپن!
چرا باید چنین کارهایی انجام می‌داد؟
متأسفانه فقط اهل حرف و قول بود و تأسف‌برانگیزتر اینجاست عده‌ای خام ظاهر و حرفهای او شدند. در بین 2 نیمه بازی ایران و کره‌جنوبی به جای اینکه 4 تا برنامه به بچه‌ها بدهد آمد داخل رختکن و یک حرف بی‌تربیتی زد و رفت!
مگر قطبی هم حرف رکیک بلد است؟
به موقعش بلد است. از بازیکنان بپرسید آنها را به چه چیزی تشبیه کرد. یکی از مسئولان هم داخل رختکن بود و متوجه حرف توهین‌آمیز قطبی شد.
الان که این حرف‌ها را می‌زنی، خیلی‌ها می‌گویند نکونام پس از رفتن قطبی این حرف‌ها را می‌زند.
اگر تا قبل از این حرف می‌زدم، به تخریب متهم می‌شدم. ضمن اینکه قطبی شب قبل از خواب و صبح قبل از صرف صبحانه از طریق اینترنت تمام مطالب روزنامه و سایت‌ها را می‌خواند و همین الان که روزنامه شما چاپ شده دارد حرف‌هایم را می‌خواند و تازه پس از دقایقی از تهران هم به او زنگ می‌زنند و برداشت‌هایشان را از حرفهای من به او انتقال می‌دهند. کاش ایشان به تهران برمی‌گشت تا می‌توانستم خیلی مسائل را مطرح کنم. من تا به حال پشت کدام مربی حرف زده‌ام که این بار دومم باشد؟ اما قطبی به تیمملی لطمه زد و با لجبازی تعدادی از بازیکنان شایسته را از تیمملی خط زد و آنها هم بابت این نامهربانی دچار افت روحی و جسمی در باشگاهشان شدند. از علی کریمی و حسین کعبی بگیرید تا ستار زارع، حنیف عمران‌زاده، میلاد زنیدپور، مهرزاد معدنچی، مهرداد اولادی و... به دلایل عجیب و غریب از تیمملی کنار گذاشته شدند تا با تمام توان به جام‌ملت‌ها نرویم.
ستار زارع به چه دلیلی حذف شد؟
مربی می‌تواند بازیکن را روی سکو بفرستد اما قطبی به ستار می‌گفت برو پشت دروازه روپایی بزن، مسلماً تحمل این شرایط برای بازیکنی که سابقه زیادی دارد سخت است.
حسین کعبی چرا در لیست سیاه قطبی قرار گرفت؟
این را همه می‌دانند. قطبی چند ماه قبل در اردوی قطر چه بلایی سر مهدی رحمتی و حسین کعبی آورد. من نبودم و بازوبند به کعبی و سپس رحمتی می‌رسید اما قطبی بی‌دلیل با حرفهای ناپسند خود آنها را دلگیر کرد. برای پست حسین چند گزینه در ذهن داشت و راحت خطش زد اما چون به رحمتی نیازمند بود و او هم در اوج به سر می‌برد، خط نخورد.
عمران‌زاده چرا خط خورد؟
بعد از بازی با برزیل قطبی گفت حنیف بابت بازی نکردنش ناراحت شده و خطش زد.
مهرداد اولادی چه مشکلی داشت؟
قطبی به او گیر داده بود که باید سبک فوتبالت را عوض کنی، اولادی هم جواب داده بود شما مرا با همین خصوصیات دیدی و دعوت کردی و من چه جوری ظرف چند روز سبک فوتبالی را عوض کنم که با آن پرورش یافته‌ام؟
مشکل علی کریمی چه بود؟
تأیید خبر حضور گاو در نزدیکی اردوی تیمملی در اتریش و البته اعتراض به روش غیرحرفه‌ای بدنسازی یکی از اطرافیان قطبی.
این درست است که قطبی در جام‌ملت‌ها با مربیان ایرانی روی نیمکت مشورت نمی‌کرد؟
بله، حتی من متوجه ناراحتی آقای حاجیلو، منصوریان و رشیدی شدم.
این خبر را تکذیب نمی‌کنند؟
من تا چیزی برایم مسجل نباشد در موردش حرف نمی‌زنم. این دوستان خودشان به من گفتند و بعید است آن را تکذیب کنند. در مورد نفراتی هم که اسم بردم دلیل داشتم و می‌توانید از تک‌تک‌شان استعلام بگیرید.
چرا خیلی از کارشناسان، مربیان لیگی و بازیکنان رابطه خوبی با قطبی ندارند؟
اگر خود قطبی در تهران بود خیلی حرف‌ها را می‌زدم. من 70درصد انرژی‌ام در اردوی تیمملی صرف کارهای جانبی می‌شد و در خیلی لحظات حرص می‌خوردم.برایم عجیب بود چرا اکثر نفرات فیکس هم دل خوشی از سرمربی ندارند دلیلش رفتار دوگانه قطبی بود. در ظاهر با طرف مقابل خیلی خوب برخورد می‌کند اما پشت‌سرش حرف می‌زند. من اگر بد بازی کردم باید تعویضم می‌کرد و اصلاً به خودم جلوی همه می‌گفت نه اینکه برود پشت‌سر حرف بزند. من اگر ضعیف هستم چرا مربیانم در اوساسونا نگذاشتند دو روز در تهران استراحت کنم و اعلام کردند برای بازی با رئال‌مادرید به من احتیاج دارند و باید سریع به اردوی تیم برگردم. هر وقت 48 ساعت قبل از بازی‌های تیمملی به اردو ملحق شدم بهترین بازی را انجام دادم اما برای اردوهای بلندمدت چون تمرینات قطبی را انجام دادیم افت کردیم. در تمرینات به شکل غیرمعمول به ما فشار وارد می‌شد به طوری که یادم هست سر بازی ایران و قطر بازیکنان نای راه رفتن نداشتند اما باید به غیرت آنها تحسین و درود فرستاد چون با صددرصد وجودشان بازی می‌کردند!
اگر بازی با کره‌جنوبی به پنالتی می‌کشید چقدر امید داشتی به نیمه‌نهایی برسیم؟
در پنالتی‌ها می‌توانستیم برنده شویم چون از نظر فردی هم پنالتی‌زنان خوبی داشتیم و هم پنالتی‌گیر خوبی ولی در کل از فوتبالمان رضایت نداشتیم.
فکر کنم این مصاحبه جنجالی‌ترین مصاحبه‌ات در سال‌های گذشته بوده باشد.
باز تأکید می‌کنم من 10درصد از حقایق را گفتم. در این چند روز خیلی فکر کردم و می‌بینم در ایران برخی، یک‌طرفه به قاضی می‌روند. اگر نکونام ضعیف بازی کرده باید دلیلش را یافت نه اینکه برایش حاشیه ساخت. من خودم می‌گویم بد بودم چون در شرایط بد تاکتیکی قرار داشتم چون مربی‌ام هنر استفاده از من را نمی‌دانست. در جام‌جهانی هم دیدید که بازیکنی مثل مسی و رونالدو برای تیم کشورشان خوب بازی نکردند اما بعد از جام نیز ستاره تیم باشگاهی‌شان بودند چون مربی باید بلد باشد از بازیکن بازی بگیرد، قطبی نه تنها این هنر را نداشت که حتی مرا بسته بود. او از ایران به پول هنگفت و موقعیت رسید و رفت ژاپن و حالا همه دارند به یکدیگر می‌پرند. بازیکنی که فقط به دو اردوی تیمملی دعوت شده دارد مرا زیر سؤال می‌برد. اینها زور دارد.
تا اینجا که همه‌چیز را با اسم افراد مورد نظرت گفتی این بازیکن منتقد کیست؟
اسم هر کسی را که نباید به زبان آورد، بگردید ببینید کدام بازیکن موهایش را رنگ می‌کند و قاچاقی در یک تیم خوب لیگ حضور دارد؟
جای افشین قطبی بودی جواد نکونام را دقیقه چند تعویض می‌کردی؟
جای او بودم از نکونام درست بازی می‌گرفتم.
برای جانشینی قطبی مربی داخلی را اصلح‌تر می‌بینی یا خارجی؟
خود مسئولان صلاح کار را باید بسنجند اما امیدوارم مربی جدید تیمملی در حد تیمملی باشد.
مگر مربی قبلی در حد تیمملی نبود؟
به نظر من نه!
صحبت خاصی مانده؟
می‌دانم اهالی فوتبال و مردم از من انتظار بالایی داشتند، حقیقتاً در شرایطی نامساعد تمام تلاش خود را به کار بستم اما همان‌طور که توضیح دادم اوضاع برای راحت و مناسب بازی کردنم فراهم نبود و از همه این عزیزان علاقه‌مند به تیمملی عذرخواهی می‌کنم. من در 12سال اخیر هرگز چنین مصاحبه‌ای نداشته‌ام ولی ببینید چه شده که جواد نکونام این‌چنین تند صحبت می‌کند.