استقلال اگرچه در خط دفاع با ۳ مدافع بازى مى کند که به نظر سنتى مى آید اما وقتى به خط میانى و خط حمله مى رسد از آرایشى مدرن و دستوراتى به روز استفاده مى کند. حالا که صحبت از بازى سپاهان به شیوه ۱-۳-۲-۴ است شاید بد نباشد که به همین بهانه نقبى بزنیم به مطلب قبل و یک سرى مطالب را دوباره از نو بنویسیم.
•••
پیش از این در مطلبى تکامل سیستم هاى فوتبال به ۲-۳-۲-۳ پیشنهادى لوئیس ونگال هلندى در اواخر دهه ۹۰ اشاره کرد. ۲-۳-۲-۳ بر پایه و مبناى تکامل ۲-۵-۳ مطرح شده بود و به این دلیل توسط مرد هلندى پیشنهاد شد که یک اصل بسیار مهم را رعایت مى کرد و آن اصل توازن بود. سیستم سرد هلندى کمک مى کرد تا تیم در آن واحد با تمام نفرات برابر به دفاع و حمله بپردازد. بزرگترین حسن ۲-۳-۲-۳ همین بود. اینکه در دفاع و حمله تعداد نفرات با هم برابرند. ۲-۳-۲-۳ کمک مى کند تا یک مربى ۵ بازیکن دفاعى شامل ۳ مدافع و ۲ هافبک میانى و ۵ بازیکن تهاجمى شامل ۳ هافبک و ۲ مهاجم را در ترکیب اصلى خود قرار بدهد. این توازن نفرى بزرگترین دلیلى بود که مرد هلندى را وادار کرد تا این سیستم را به دنیا پیشنهاد کند.
•••
این سیستم اما با ابداع سیستم هاى ایتالیایى ۱-۲-۳-۴ و بعد سیستم فرانسوى ۱-۳-۲-۴ از عرضه به بازار جا ماند. ایده تبدیل کردن ۳ خط به ۴ خط یعنى به عنوان مثال ۲-۵-۳ یا ۱-۵-۴ به ۲-۳-۲-۳ و ۱-۳-۲-۴ از ونگال به دیگر مربیان انتقال یافت اما نه بر مبناى ۲-۵-۳ که بر پایه ۲-۴-۴ پیاده شد. مربیان ایتالیایى - فرانسوى که با ۲-۴-۴ بیشتر مأنوس بودند دست به ۴ خطى کردن ۲-۴-۴ زدند. همزمان با این قضیه انقلاب دیگرى در سیستم ها رخ داد که کاملاً قابل پیش بینى بود. از زمانى که ۴-۲-۴ برزیلى به عنوان نخستین سیستم فوتبال پایه گذارى شد مربیان به تدریج از تعداد مهاجمان جهان کاستند. ۴-۲-۴ در طول زمان به ۳-۳-۴ و بعد به ۲- ۴-۴ یا ۲-۵-۳ و حتى ۱-۵-۴ تغییر آرایش داد تا اینکه مربیان رسماً تصمیم گرفتند که ۲ مهاجم مکمل خطى را از چرخه بازى حذف کنند و از یک مهاجم مرکزى و مهاجمان کاذب استفاده نمایند.
این شد که ۱-۳-۲-۴ به دنیا آمد.
•••
۱-۳-۲-۴ اما یک ایراد دیگر داشته و آن رعایت نکردن همان اصل توازن بود در ۱-۳-۲-۴ که سیستمى بسیار تهاجمى مى نمود تعداد نفرات مهاجم ۴ و تعداد نفرات دفاعى ۶ بودند. این شده که ۱-۴-۱-۴ متولد گردید، ۵ دفاع و ۵ حمله چقدر شبیه به ۲-۳-۲-۳ مرد هلندى.
•••
سوپر ۱-۶-۳ امیر قلعه نویى شرایط متفاوتى داشت. قلعه نویى در سیستم خود ۲ شیوه مربوط به «۲-۴-۴» را با هم تلفیق کرد. آرایش ۲-۵-۳ قلعه نویى با محوریت مهاجم ثابت بودن برهانى و مهاجم کاذب بودن سیاوش اکبرپور رسماً به ۱-۶-۳ خاصى تبدیل شد که در آن مى توانستى هم خط میانى «فلت» را ببینى - که با ۲ هافبک مرکزى همراه بود- و هم آرایش مربع را که در آن ۲ هافبک میانى به عنوان مهاجمان کاذب بازى مى کردند. قلعه نویى به این ترتیب یک زنجیره ۶ نفره را پایه گذارى کرد که توانست عنوان بهترین خط حمله تاریخ لیگ برتر و دومین خط حمله جهان پس از بارسلونا را به ارمغان بیاورد.
•••
هرچند ۲-۵-۳ یا ۱-۶-۳ قلعه نویى چندان با واکنش مثبت رسانه هاى ورزشى همراه نشد اما توانست قهرمانى لیگ را به ارمغان بیاورد. امسال قلعه نویى در سپاهان چه شیوه اى را در پیش خواهد گرفت؟ این سؤالى است که در طول ۲ ماه گذشته چند بارى مطرح کرده ایم. هرچند دلبستگى قلعه نویى به «۲-۵-۳» قابل کتمان نیست اما این حقیقت که سپاهان سال هاست با دفاع خطى بازى مى کند نیز نکته حائز اهمیتى مى باشد. قلعه نویى در حقیقت بهانه اى ندارد براى فرار از سیستم ۱-۳-۲-.۴ اتفاقاً خود او نیز با زیرکى و هوشیارى و با مطرح کردن همین قضیه توپ را به زمین رسانه ها انداخته رسانه هایى که از او انتظار داشتند تا وقتى یک دفاع خطى کاملاً حرفه اى را در اختیار دارد از آن استفاده کند.
•••
قلعه نویى ماهرانه «۱-۳-۲-۴» را پیش مى کشد اما تأکید مى کند که سپاهان قصد دارد در اکثر بازى ها به «۲-۵-۳» نیز روى بیاورد و این نکته اى است که باید به آن به چشم یک مورد بسیار مهم نگاه کرد. قلعه نویى تأیید مى کند که ابزار لازم براى استفاده از دفاع خطى را دارد اما در ادامه با صراحت عنوان مى نماید که سیستم پایه سپاهان «۲-۵-۳» است. همان طور که در مبحث «سوپر ۱-۶-۳» مطرح شد براى لحظه اى خط دفاع را فراموش کنید و تنها به آرایش سپر میانى و تهاجمى بیندیشید. «۱-۳-۲-۴» یا «۲-۳-۲-۳» یا «۳-۴-۳» که مى توان آن را نیز «۱-۲-۴-۳» خواند در چند نکته با هم وجه مشترک دارند. اول اینکه مى توان تنها از یک مهاجم نوک در این سیستم ها بهره برد کارى که هم در فوتبال مدرن صورت مى گیرد و امتحان عملى خود را در استقلال فصل قبل باز پس داد. دوم اینکه سپر تهاجمى تیم- شامل هافبک هاى تهاجمى- در اکثر این سیستم از ۳ نفر تشکیل مى شود که باز هم که این مورد با استاندارد سیستم «۱-۳-۲-۴» کاملاً همخوانى دارد. سوم اینکه حتى اگر امیر قلعه نویى هم زمان از ۲ مهاجم استفاده کند، باز مى تواند الگوى سال قبل را تکرار نماید و مهاجم دوم به صورت یک بازیکن آزاد بهره بگیرد.
•••
مى توانیم این ادعا را کاملاً صحیح بدانیم که قلعه نویى تمام فاکتورهاى فنى موجود در سیستم هاى مدرن را شناسایى و تلاش کرده تا حداکثر این فاکتورها را به ۲-۵-۳ تزریق نماید. در حقیقت ما اینجا با یک ۲۰۶ صندوقدار طرفیم. ماشین فرانسوى با اصلاح ایرانى! آیا این ماشین در جاده هاى لیگ برتر امتحان خوبى پس خواهد داد؟ باید ببینیم و حدس بزنیم.
•••
او صادقانه عقیده اش نسبت به سیستم را بیان کرده. قلعه نویى از مربیانى است که هنوز نگرش گذشته را دارند. اینکه «بازیکن خوب» از «سیستم خوب» بهتر است و اینکه این بازیکن است که در زمین بازى مى کند نه سیستم. این تفکر امروز در اصفهان یک منتقد جدى دارد به نام منصور ابراهیم زاده که اتفاقاً اعتقاد دارد این سیستم است که در اولویت قرار مى گیرد و شرح وظایف خوب بیش از تلاش انفرادى بازیکن، در پیشبرد اهداف تیمى مؤثر است.دربى اصفهان امسال خیلى داغ مى شود. نه؟!