مهدی رحمتی، پژمان منتظری، امیرحسین صادقی و جواد نکونام بازیکنانی هستند که ابزارهای قلعه نویی در این خط مستحکم دفاعی هستند. خط دفاعی‌ای که در رقابت‌های لیگ برتر با میانگین گل دریافتی 0/5 در هر بازی حاشیه امن و مناسبی را به استقلال تزریق می‌کند.
در این مطلب تلاش خواهیم کرد تا عناصر اصلی دفاعی استقلال را بطور مختصر بررسی کنیم.
* سید مهدی رحمتی
پسرک جوانی که با هدایت غلام پیروانی در فجرسپاسی شیراز ستاره شد و در حال حاضر سی سال دارد. رحمتی که در همان سال 79-80 با فجرسپاسی شیراز قهرمان جام حذفی شد، چهار سال در فجر ماند و سپس راهی سپاهان شد. او در فصلی کابوس‌وار با سپاهان در جایگاه دهم ایستاد. او سال بعد به استقلال آمد و رقابتی تنگاتنگ را با وحید طالبلو آغاز کرد؛ رقابتی که شاید به ضرر هردو تمام شد. استقلال در آن سال ( فصل 84-85 ) با هدایت قلعه‌نویی به عنوان قهرمانی رسید ولی رحمتی تا حد زیادی زیر سایه‌ی وحید طالبلو ماند و سال بعد با وجود اعتماد مرفاوی به او، در بازی برابر پرسپولیس با اشتباهی عجیب موجب پیروزی رقیب سنتی آبی‌ها شد تا بازهم وحید طالبلو به جای او درون دروازه بایستد. رحمتی ترجیح داد زیر نظر ناصر حجازی کار نکند و بسیاری از منتقدانش همین را بهانه‌ای برای رقابت گریز بودن رحمتی می‌دانند؛ اتهامی که رحمتی همواره آن را رد می‌کند.
مهدی رحمتی با ترک استقلال راهی مس کرمان شد؛ مسی که از اواسط فصل قلعه‌نویی را به عنوان سرمربی به خدمت گرفت و در آن سال مهدی رحمتی از پایه‌های اصلی حفظ مس در لیگ برتر شد. مس کرمان سال بعد با هدایت مظلومی، موفق به کسب رتبه‌ی سوم لیگ برتر شد. رحمتی در آن سال در 34 بازی 36 گل خورد و خط دفاع مس کرمان پس از استقلال و سپاهان سومین خط دفاع برتر لیگ برتر لقب گرفت. از سویی دیگر مس کرمان در آن سال در هیچ بازی خانگی‌اش شکست نخورد تا رکوردی دیگر برای این تیم رقم بخورد. این موفقیت با اوج‌گیری رحمتی همراه شد و موجبات حضور مجدد او در سپاهان شد. رحمتی در آن سال (1388) دروازه‌بان نخست تیم ملی شد و دو سال پیاپی با هدایت قلعه‌نویی قهرمانی را تجربه کرد.
مهدی رحمتی در فصل 90-91 بار دیگر به استقلال پیوست. عملکرد رحمتی در استقلال با هدایت پرویز مظلومی افت و خیزهای فروانی داشت. رحمتی بارها ناجی استقلال می‌شد و از سویی دیگر در بازی‌هایی مانند استقلال و ذوب آهن در لیگ برتر موجب از دست دادن امتیاز می‌شد؛ امتیازاتی که در نهایت برای استقلال گران تمام شد و این تیم با اختلاف یک امتیاز قهرمانی را به سپاهان واگذار کرد. اما مهدی رحمتی در این فصل از رقابت‌ها، افت و خیز کمتری داشته است.
رحمتی در این فصل از رقابت‌های لیگ برتر در هجده بازی گلی دریافت نکرد و از موثرترین بازیکنان استقلال به شمار می‌رود. نمایش فوق العاده او برابر الهلال عربستان سه امتیاز روحیه‌بخش برای استقلال به ارمغان آورد تا این تیم از فضای روانی شکست از سپاهان در رقابت‌های جام حذفی فاصله بگیرد و با اعتماد بنفس بیشتری لیگ را ادامه دهد. مهدی رحمتی که بنا به مسائلی ترجیح داد در تیم ملی حضور نداشته باشد، این روزها در آمادگی خوبی است و وجودش برای قلعه‌نویی درون دروازه نعمت است.
* پژمان منتظری
مدافع اهوازی استقلال که با درخشش زیاد در سی سالگی به یکی از مدافعان ثابت تیم ملی تبدیل شده است. منتظری که در فولاد در پست هافبک دفاعی بازی می‌کرد با سقوط فولاد به دسته‌ی اول، با نظر مرحوم ناصر حجازی در فصل 86-87 به استقلال پیوست. جوانی و بی تجربگی او در آن سال باعث شد تا قابلیت‌هایش چندان به چشم نیاید و شکست برابر ملوان در هفته‌ی دوم تا حد زیادی او را مقصر جلوه می‌داد با این حال منتظری تمام تلاش خود را به کار بست و بدون حاشیه کم کم در جمع نفرات اصلی استقلال قرار گرفت. منتظری که از مدافعان برتری حال حاضر ایران است، با استقلال موفق به کسب دو جام حذفی و یک لیگ برتر شده است. این مدافع استقلال که در آغاز فصل با داشتن پیشنهادی مناسب از تیم‌های قطری ترجیح داد بازهم در استقلال بماند از ستون‌های دفاعی قلعه‌نویی است. منتظری از معدود مدافعان فوتبال ایران است که قابلیت بازی در چند پست را دارد.
از صحبت‌های خاص او می‌توان به اظهار نظرش در فصل گذشته و اوج فشردگی بازی‌های استقلال در فروردین ماه اشاره داشت. او در آن روزها ادعایی قابل تامل را مطرح کرد و نام خستگی و فشار مسابقات را توهم خستگی دانست.
* امیرحسین صادقی
صادقی از جمع طلایی بازیکنانی بود که با اعتماد قلعه‌نویی چهره شدند. شاید همین مسئله باعث شده تا او و قلعه‌نویی همواره رابطه‌ای خاص با یکدیگر داشته باشند. او که در سال 80 عضو تیم امید استقلال بود با نظر قلعه‌نویی در فصل 82-83 به تیم اصلی استقلال آمد. صادقی، پیروز قربانی و وحید طالبلو با اعتماد قلعه‌نویی وارد تیم اصلی استقلال شدند و سالها خط دفاع استقلال را بیمه کردند. این مدافع 32 ساله که از همراهان تیم ملی ایران در جام جهانی 2006 بود، کمتر فراز و نشیب داشته و همواره از بهترین مدافعان فوتبال ایران بوده است. صادقی از سال 82 در استقلال بود و در سال 87 به علت مسائلی ترجیح داد تا در مس کرمان توپ بزند. هرچند دوری او تنها یک سال دوام داشت و در فصل 88-89 بار دیگر به استقلال بازگشت. استقلال در آن فصل با هدایت مرفاوی به مقام سوم لیگ برتر رسید و با آمدن پرویز مظلومی به استقلال، امیر حسین صادقی بار دیگر احیا شد. نمایش فوق العاده او برابر پرسپولیس در داربی سنتی تهران موجب تحسین بسیاری از کارشناسان شد.
با این حال در فصل 90-91 امیر حسین صادقی بار دیگر استقلال را ترک کرد و این بار مقصدش تراکتورسازی تبریز بود. تراکتورسازی که با قلعه‌نویی کار را آغاز کرده بود در ابتدا چندان برای صادقی خوش یمن نبود. او که یک بار با گل بخودی موجب شکست تیمش شده بود با عتاب قلعه‌نویی روبه‌رو شد. گفته می‌شود قلعه‌نویی بصورت غیر مستقیم در رختکن تراکتور به او گفته بود که اگر همچنان دلش پیش استقلال است، بهتر است ساکش را بردارد. تراکتور با کسب نایب قهرمانی کار را به پایان برد و امیرحسین صادقی نیز با قلعه‌نویی به استقلال بازگشت. این روزها همه‌ی هواداران استقلال، به هنگام توپ‌های بلند بر روی دروازه استقلال منتظر ضربه‌ی سر صادقی هستند؛ انتظاری که چندان هم با توجه به عملکرد درخشان او در قلب دفاع استقلال غیر منطقی نیست.
زوج کم اشتباه منتظری و صادقی در قلب دفاع استقلال، پایه ساز بسیاری از پیروزی‌های استقلال شده است.
* جواد نکونام
هافبک دفاعی سی و سه ساله‌ی استقلال، فوتبال را در سال 77 با پاس تهران آغاز کرد. او که در همان سالها با عملکردی درخشان به تیم ملی جوانان هم دعوت می‌شد، با عملکردی درخشان مورد توجه کایزرسلاترن آلمان و بشیکتاش ترکیه قرار گرفت اما با مخالفت پاس تهران سرانجام در نیم فصل 84-85 به الوحده امارات پیوست. او در پاس یک نایب قهرمانی و یک قهرمانی لیگ برتر را بدست آورد. او در الوحده عملکرد نسبتا خوبی داشت و سپس به الشارجه امارات پیوست. با حضور تیم ملی ایران در جام جهانی 2006 آلمان، نکونام از هرتابرلین پیشنهادی دریافت کرد. با این حال به اوساسونای اسپانیا پیوست تا اولین لژیونر ایرانی در لالیگای اسپانیا باشد. نکونام با عملکردی درخشان در اوساسونا تحسین کارشناسان فوتبال را برانگیخت.
با رفتن آندرانیک تیموریان از استقلال، قلعه‌نویی و هواداران استقلال متوجه یک خلا بزرگ در هافبک استقلال شدند. با آمدن جواد نکونام به استقلال این خلا به سرعت برطرف شد و این بازیکن که سابقه پنج سال و 150 بازی در لالیگای اسپانیا را یدک می‌کشید در قلب خط هافبک استقلال مشغول به بازی شد. هرچند که از نگاه بسیاری از هواداران استقلال، نکونام نتوانسته انتظارات را بر‌آورده کند با اما نمی‌توان از نقش پر رنگ او در آمار پایین گل خورده استقلال در فصل اخیر چشم پوشی کرد.
نکونام که بازوبند کاپیتانی تیم ملی را بر بازو بسته با پوشش مناسب برابر مدافعان استقلال و جلوگیری از فرصت شوتزنی حریفان نقش بسزایی درموفقیت و یکدستی مدافعان آبی دارد.
این مربع دفاعی استقلال تا حد زیادی به استقلال کمک کرده تا در لیگ عملکرد خوبی را داشته باشند و در آسیا نیز برابر العین و الهلال نمایشی چشمگیر داشته باشند. گواه این مسئله که وضعیت مناسب خط دفاعی استقلال موجبات کسب امتیازات زیادی برای استقلال شده را در خرید‌های استقلال در نیم فصل می‌توان دید. استقلال با خرید فرزاد حاتمی، عباس محمدرضایی، ایمان موسوی و حسن اشجاری تلاش داشت در نیم فصل نقیصه‌های تهاجمی‌اش را برطرف سازد و گویا خیال قلعه‌نویی از وضعیت دفاعی تیمش راحت بود. نمایش خوب آبی‌ها در خط دفاع برابر فشار بی امان الهلال برابر هواداران عربستانی، علاقمندان به فوتبال را امیدوار به صعود استقلال به مراحل بعدی لیگ قهرمانان آسیا می‌کند./ش