در حالیکه ۱۰۹ روز تا آغاز مرحله دوم مسابقات فوتبال مقدماتى جام جهانى ۲۰۱۴ برزیل باقیمانده است، مرحله اى که تیم ملى ایران باید روز اول و ششم مرداد ماه طى دو دیدار رفت و برگشت برابر تیم مالدیو به میدان برود، »کارلوش کوئیروش« به عنوان پنجاهمین و یکمین مربى و پانزدهیمن مربى خارجى تاریخ فوتبال ایران انتخاب شد.این مربى پرتغالى نخستین مربى این کشور است که هدایت تیم ملى ایران را برعهده گرفته است. پیش از وى ۳ مربى از کرواسى، دو مربى برزیلى، دو مربى مجارستانى، یک مربى انگلیسى، یک مربى آلمانى، یک مربى از بوسنى، یک مربى ایرلندى، یک مربى از اتریش، یکى مربى از شوروى و یک مربى مجارستانى در مقاطع مختلف به عنوان سرمربى روى نیمکت تیم ملى نشسته بودند.
تاریخچه مربیان خارجى تیم ملى:
جیمز گیبل:
آلفرد جیمز گیبل با حقوق هفتگى ۲۰ لیره به ایران آمد و خبر حضور این مربى انگلیسى در دو هفته نامه تربیت بدنى چاپ شد تا وى نخستین مربى خارجى تیم ملى نام بگیرد. در دوره گیبل تیم ملى مسابقه اى را انجام نداد و این مربى تنها در شهرهاى مختلف کلاس هاى آموزشى برگزار کرد و در مردادماه ۱۳۲۷ ایران را ترک کرد.
ادموند مایوفسکى:
در دوره دوم فدراسیون دکتر کنى، ادموند مایوفسکى اتریشى با قراردادى معادل هزار مارک در فروردین ماه ۱۳۳۴ سرمربى تیم ملى شد و در چند مسابقه غیر رسمى هدایت ملى پوشان ایرانى را بر عهده گرفت که مهمترین آنها دیدار با تیم باشگاهى ویکتوریا برلین آلمان در تهران بود. وى در سال ۱۳۳۵ ایران را ترک کرد و سرمربى تیم ملى نروژ را برعهده گرفت.
جوزف مساروش:
مساروش مجارى در مردادماه سال ۱۳۳۶ به تهران آمد و به مدت دو سال سرمربى تیم ملى بود. در تیم ملى به همراه این مربى در بازیهاى آسیایى ۱۹۵۸ و مقدماتى جام ملت هاى آسیا ۱۹۶۰ شرکت کرد که توفیقى به دست نیاورد. شکست ۴ بر یک برابر پاکستان در زمان هدایت مساروش یکى از بدترین شکست هاى تاریخ فوتبال ایران بود.
گئورگى سوچ:
در سال ۱۳۴۴هدایت تیم ملى را عهده دار شد و با تیم ملى در بازیهاى آسیایى ۱۹۶۶ بانکوک به مقام دوم دست یافت. تیم تحت هدایت این مربى مجارى در خشن ترین تورنمنت فوتبال آسیا دو بار مغلوب برمه شد.
زدراکو رایکوف:
همه این مربى یوگسلاو را با تیم استقلال مى شناسند اما رایکوف پس از نخستین قهرمانى ایران در جام ملت ژهاى آسیا براى هدایت تیم ملى به تهران آمد. رایکوف در مسابقات جام دوستى تیم ملى را به عنوان نایب قهرمانى رساند. وى سپس هدایت تیم فوتبال جوانان و در نهایت استقلال را برعهده گرفت.
ایگور نتو:
کاپیتان پیشین تیم ملى شوروى که به صورت حرفه اى در هاکى روى یخ نیز مربیگرى مى کرد، در سال ۱۳۴۹ سرمربى تیم ملى شد و در بازى هاى آسیایى ۱۹۷۰بانکوک هدایت این تیم را برعهده گرفت و نتیجه جالب توجهى را کسب نکرد.
فرانک اوفارل:
مشهورترین مربى خارجى بود که در دهه پنجاه سرمربیگرى تیم ملى را بر عهده گرفت. اوفارل ایرلندى با سابقه مربیگرى در منچستر یونایتد، پس از ناکامى ایران در صعود به جام جهانى ۱۹۷۴ هدایت تیم ملى را بر عهده گرفت و ضمن کسب مدال طلاى بازیهاى آسیایى ۱۹۷۴ تهران با تیم ملى به بازى هاى المپیک ۱۹۷۶ مونترال صعود کرد.
استانکو پوکله پوویچ:
این مربى کروات نخستین مربى خارجى بود که پس از پیروزى شکوهمند انقلاب اسلامى و پس از ۱۹ سال درحالى هدایت تیم ملى را برعهده گرفت که تیم ایران با هدایت على پروین از صعود به جام جهانى ۱۹۹۴ ناکام مانده بود. فعالیت استانکو در تیم ملى کوتاه بود و پس از ناکامى در بازى هاى آسیایى هیروشیما برکنار شد. استانکو سپس در این سال هاى هدایت تیم هاى پرسپولیس و پگاه را هم برعهده گرفته است.
والدیر ویرا:
این مربى برزیلى در روزهاى حساس مقدماتى جام جهانى ۱۹۹۸ براى هدایت تیم فوتبال امید به ایران آمد، اما شکست ایران از قطر و از دست رفتن شانس صعود مستقیم باعث شد تا داریوش مصطفوى به عنوان رئیس وقت فدراسیون او را به عنوان سرمربى تیم ملى منصوب کند. ویرا در سه مسابقه پلى آف هدایت تیم ملى را بر عهده داشت و با وجود پیروز نشدن، تیم ایران را با حماسه ملبورن به جام جهانى ۱۹۹۸ فرانسه برد.
تومیسلاو ایویچ:
به عقیده بسیارى از صاحبنظران، ایویچ سرشناس ترین مربى خارجى است که تاکنون به ایران آمده است. ایویچ اندکى پس از صعود ایران به جام جهانى ۱۹۹۸ سکاندار تیم ملى شد و تیم را به خوبى آماده مسابقات جام جهانى کرد اما شکست عجیب ۷ بر یک مقابل تیم رم ایتالیا در دیدارى تدارکاتى پایان فعالیتش در تیم ملى بود.
ادمار براگا:
پس از ناکامى تیم ملى در جام ملت هاى آسیا ۲۰۰۰ این مربى برزیلى جانشین جلال طالبى شد تا در مرحله پیش مقدماتى جام جهانى ۲۰۰۲ تیم را رهبرى کند. این برزیلى خوش شانس بزرگترین پیروزى تاریخ تیم ملى را با پیروزى ۱۹بر صفر ایران برابر گوام به نام خود ثبت کرد.
میروسلاو بلاژویچ:
سرمربى تیم سوم جهان -کرواسى- براى هدایت تیم ملى در بهمن ماه سال ۱۳۷۹ به ایران آمد و تا آبان ماه سال ۱۳۸۰ هدایت تیم ملى را در مسابقات مقدماتى جام جهانى ۲۰۰۲ بر عهده داشت اما با شکست ایران برابر ایرلند در بازى پلى آف و ناکامى در صعود به جام جهانى ناکام وداعى تلخ با فوتبال کشورمان داشت.
برانکو ایوانکوویچ:
پروفسور کروات تنها مربى خارجى است که در دو دوره رهبرى تیم ملى را بر عهده گرفت و همچنین رکوددار مربیگرى در تیم ملى است. برانکو ابتدا از بهمن ۱۳۸۰ تا مهرماه ۱۳۸۱ سرمربى تیم ملى بود و پس از وقفه اى یکساله از مهرماه سال ۱۳۸۲ تا خردادماه ۱۳۸۵ که پایان بازى هاى ایران در جام جهانى ۲۰۰۶ المان بود، سرمربى تیم ملى کشورمان بود. صعود به جام جهانى ۲۰۰۶ و مقام سومى جام ملت هاى آسیا ۲۰۰۴ از افتخارات برانکو در تیم ملى ایران بود. وى به همراه تیم امید هم قهرمانى بازى هاى آسیایى ۲۰۰۲ پوسان شد.
اریش روته مولر:
پس از شکست تلخ تیم ملى فوتبال ایران برابر عربستان در مقدماتى جام جهانى ۲۰۱۰ در تهران على دایى از سمت سرمربیگرى تیم ملى برکنار شد و اریش روته مولر آلمانى براى یک دیدار تدارکاتى و بصورت سرمربى موقت هدایت تیم ملى را برعهده گرفت.
تاریخچه مربیان فوتبال کشورمان ایران
۱- حسین صدقیانى از ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۹(۵ بازى، ۲ برد،
۳ باخت)
۲- آلفرد جیمز گیبل ۱۳۲۷ (بدون دیدار تدارکاتى)
۳- مصطفى سلیمى از ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۴(۵ مسابقه، ۲ برد، ۲ مساوى، یک باخت)
۴- ادموند مایوفسکى از ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۵(بدون بازى تدارکاتى)
۵- ژوزف مساروش از ۱۳۳۶ تا ۱۳۳۹ (۶ مسابقه، ۳ برد، یک تساوى، ۲ باخت)
۶- حسین فکرى از ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۵(۷ مسابقه، ۲ پیروزى، ۳ تساوى، ۲ شکست)
۷- گئورگى سوچ از ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۵ (۷ مسابقه، ۴ پیروزى، ۳ شکست)
۸- حسین فکرى سال ۱۳۴۶ (۲ مسابقه، یک برد، یک باخت)
۹- محمود بیاتى از ۱۳۴۷ تا ۱۳۴۸ (۴ مسابقه، ۴ پیروزى)
۱۰- زدراکو رایکوف از سال ۱۳۴۸ تا ۱۳۴۹ (۴ مسابقه، ۳ پیروزى، یک شکست)
۱۱- محمد بیاتى سال ۱۳۴۹ (یک بازى، یک برد)
۱۲- ایگور نتو از ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۰ (۳ بازى، یک تساوى،
۲ باخت)
۱۳- پرویز دهدارى از ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۱ (۲ بازى، یک برد، یک باخت)
۱۴- محمد رنجبر سال ۱۳۵۱ (۹ بازى، ۵ پیروزى، یک تساوى، ۳ شکست)
۱۵- محمود بیاتى از ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۲ (یک بازى، یک برد)
۱۶- فرانک اوفارل از ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۴(۹ بازى، ۷ برد،
۲ باخت)
۱۷- حشمت مهاجرانى از ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ (۲۸ بازى،
۱۵ برد، ۷ تساوى، ۶ باخت)
۱۸- حسن حبیبى از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۹ (۱۲ بازى، ۹ برد، ۲ تساوى، یک باخت)
۱۹- اصغر شرفى از ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۰
۲۰- پرویز ابوطالب در سال ۱۳۶۰
۲۱- ناصر ابراهیمى از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱
۲۲- حسین آبشناسان ۱۳۶۱
۲۳- احمد طوسى ۱۳۶۲
۲۴- محمود یاورى در سال ۱۳۶۳(۶ بازى، ۶ برد)
۲۵- ناصر ابراهیمى از ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۴ (۸ بازى، ۲ برد، ۴ مساوى، ۲ باخت)
۲۶- فریدون عسگرزاده (از ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۵)
۲۷- پرویز دهدارى از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷ (۲۰ بازى، ۱۰ برد، ۶ تساوى، ۴ باخت)
۲۸- محمود یاورى سال ۱۳۶۶
۲۹- رضا وطنخواه سال ۱۳۶۸ (۳ بازى، ۳ برد)
۳۰- مهدى مناجاتى سال ۱۳۶۸ (۳ بازى، ۲ برد، یک باخت)
۳۱- على پروین از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ (۳۴ بازى، ۱۵ برد، ۱۱ تساوى، ۸ باخت)
۳۲- استانکو پوکله پوویچ از ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۳ (۴ بازى، یک تساوى، ۲ برد، یک باخت)
۳۳- حسن حبیبى
۳۴- محمد مایلى کهن از ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۶ (۳۸ بازى، ۲۳ برد، ۹ تساوى، ۶ باخت)
۳۵- والدیر ویه را سال ۱۳۷۶ (۳ بازى، ۲ تساوى، یک باخت)
۳۶- تومیسلاو ایوویچ سال ۱۳۷۶ (۵ بازى، یک برد۲، تساوى، ۲ باخت)
۳۷- جلال طالبى سال ۱۳۷۶ (۴ بازى، یک برد، ۳ باخت)
۳۸- منصور پورحیدرى از ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۸ (۱۷ بازى۹، برد، ۵ تساوى، ۳ باخت)
۳۹- جلال طالبى سال ۱۳۷۹ (۲۱ بازى، ۱۳ برد، ۵ تساوى، ۳ باخت)
۴۰- آدمار براگا از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۰ (۳ بازى، ۳ برد)
۴۱- میروسلاو بلاژویچ سال ۱۳۸۰ (۱۹ بازى، ۱۰ برد، ۴ تساوى، ۵ باخت)
۴۲- برانکو ایوانکوویچ از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۱ (۱۰ بازى، ۴ برد، ۴ تساوى، ۲ باخت)
۴۳- همایون شاهرخى از۱۳۸۱ تا ۱۳۸۲ (۵ بازى، یک برد، یک تساوى، ۳ باخت)
۴۴- برانکو ایوانکوویچ از ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۵ (۴۲ بازى، ۲۹ برد، ۶ تساوى، ۷ باخت)
۴۵- امیر قلعه نویى از ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۶ (۱۷ بازى، ۱۰ برد، ۶ تساوى، یک باخت)
۴۶- منصور ابراهیم زاده سال ۱۳۸۶ (۳ بازى، ۳ تساوى)
۴۷- على دایى از ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸ (۲۴ بازى، ۱۵ برد، ۶ تساوى، ۳ باخت)
۴۸- اریش روته مولر سال ۱۳۸۸ (یک بازى، یک تساوى)
۴۹- محمد مایلى کهن سال ۱۳۸۸ (بدون هیچ دیدار)
۵۰- افشین قطبى از ۱۳۸۸ تا ۱۳۸۹ (۳۰ بازى، ۱۶ برد، ۶ تساوى، ۸ باخت)
۵۱- کارلوس کوئیروش از ۱۳۹۰ تا....؟